Tịnh Độ Đại Kinh Giải Diễn Nghĩa

淨土大經解演義

Phần 65

Chủ giảng: Lão pháp sư Thích Tịnh Không

Chuyển ngữ: Bửu Quang Tự đệ tử Như Hòa

Giảo duyệt: Huệ Trang và Đức Phong

Tập 129

Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin mời ngồi xuống. Xin xem Đại Thừa Vô Lượng Thọ Kinh Giải trang một trăm bốn mươi tám, dòng thứ tư, xem từ câu thứ ba:

“Hựu Tịnh Ảnh Sớ vị Như Lai đắc Tứ Vô Ngại Trí. Như Lai do vô ngại chi trí, hưng vô ngại chi tứ biện” (Lại nữa, Tịnh Ảnh Sớ nói Như Lai đắc Tứ Vô Ngại Trí. Do trí vô ngại, Như Lai hưng khởi bốn món vô ngại biện tài). Trong bản chú giải này, ngài Huệ Viễn đã nói rất hay, Ngài nói Như Lai đắc bốn thứ trí huệ vô ngại. Từ trí huệ vô ngại, sanh khởi bốn thứ vô ngại biện tài. Do điều này có thể biết: Phương tiện trọng yếu nhất trong hạnh lợi tha là vô ngại biện tài. Chúng ta cũng đều mong có thể tu thành năng lực như vậy, nhưng vô ngại biện tài là trí huệ khởi tác dụng, mỗi người đều vốn sẵn có, chẳng khác gì chư Phật Như Lai! Nay vì sao chúng ta khác biệt Phật to lớn dường ấy? Đức Phật dạy: Nguyên nhân là do chúng ta mê mất tự tánh, cũng là như kinh Hoa Nghiêm đã nói: “Chỉ vì vọng tưởng, chấp trước, nên không thể chứng đắc”. Quý vị thấy một câu nói này của đức Phật đã nói toạc căn bệnh của chúng ta. Vì sao chúng ta đánh mất trí huệ và đức tướng? Do vọng tưởng, phân biệt, chấp trước. Nói cách khác, nếu chúng ta có thể buông vọng tưởng, phân biệt, chấp trước xuống, trí huệ và đức tướng vốn sẵn có trong tự tánh liền hiện tiền. Đó là lý luận, buông xuống là được rồi! Chúng sanh và Phật sai biệt ngay trong một niệm; thật sự buông xuống một niệm, trí huệ liền hiện tiền. Chúng ta phải ghi nhớ, đức Phật nói “vọng tưởng, phân biệt, chấp trước”; tuy [trong câu kinh Hoa Nghiêm vừa dẫn trên đây] Ngài chỉ nói “vọng tưởng, chấp trước”, nhưng đó là do Ngài đã tỉnh lược “phân biệt”. Chấp trước là Kiến Tư phiền não, phân biệt là Trần Sa phiền não, vọng tưởng là Vô Minh phiền não. Trong giáo pháp Đại Thừa, chúng ta đã học những điều này rất nhiều và cũng đều rất quen thuộc. Buông Kiến Tư phiền não xuống, liền chứng quả A La Hán. Buông Trần Sa phiền não xuống là Bồ Tát. Phá Vô Minh phiền não bèn thành Phật, kinh nói [người như vậy] là Pháp Thân đại sĩ, đã thành Phật. Trong Kim Cang Giảng Nghĩa, cư sĩ Giang Vị Nông đã giới thiệu [từ ngữ] “chư Phật Như Lai” [được dùng trong kinh Kim Cang] chính là bốn mươi mốt địa vị Pháp Thân đại sĩ như kinh Hoa Nghiêm đã nói. Do có bốn mươi mốt tầng cấp khác biệt, nên gọi là “chư”. Pháp Thân đại sĩ là Như Lai, là Phật.

Nói theo lý luận, phàm phu thành Phật trong một niệm, kinh nói là “nhất niệm khoảnh”. Chúng ta không buông xuống được; vì sao chẳng buông xuống được? Chẳng có trí huệ, nên quý vị chẳng thấy thấu suốt. Trong cuộc sống hằng ngày, dù học tập Phật pháp Đại Thừa, chúng ta luôn dùng vọng tâm, chẳng dùng chân tâm. Vọng tâm được Tướng Tông (Duy Thức học) gọi là “tám thức, năm mươi mốt Tâm Sở”. Không riêng gì chúng ta dùng tâm này, mà hai mươi tám tầng trời, cho đến Thanh Văn, Duyên Giác, Bồ Tát, Phật (Phật trong mười pháp giới) cũng dùng cái tâm này. Nếu chúng ta có thể “chuyển tám thức thành bốn trí” như Tướng Tông đã nói, thì được! Chẳng dùng tám thức, mà dùng bốn trí. Bốn trí là gì? Bình Đẳng Tánh Trí, Diệu Quan Sát Trí, Đại Viên Kính Trí, và Thành Sở Tác Trí; đó là bốn trí. Kinh này nói Như Lai do trí vô ngại, nên mới có thể phát khởi bốn thứ vô ngại biện tài. Vì vậy, cảnh giới được nói ở đây chẳng phải là cảnh giới của phàm nhân. Chuyển tám thức thành bốn trí thì mới có bốn thứ năng lực ấy, giáo hóa trọn khắp hết thảy chúng sanh trong mười pháp giới.

Chúng ta học Phật thì học Phật chẳng phải là lôi kinh điển ra tụng niệm, làm như vậy chẳng có tác dụng to lớn gì, chỉ có thể nói là tốt hơn không niệm. Vì sao? Khi niệm, bèn gieo chủng tử vào trong A Lại Da, chủng tử ấy tốt đẹp. Muốn thành tựu, ắt cần phải trọn đủ thiện căn, phước đức, nhân duyên thì mới có thể thành tựu trong một đời này. Nếu thiện căn, phước đức, nhân duyên chẳng đủ, lại tu dần dần. Tu chẳng phải là thành tựu ngay trong một đời, vẫn phải là đời đời kiếp kiếp tích lũy thiện căn, phước đức, nhân duyên, chừng nào [những thứ ấy] chín muồi thì sẽ thành tựu. Vì lẽ đó, trí huệ là trọng yếu. Trí huệ do đâu mà có? Do Thiền Định mà có. Trong phần trước, chúng ta đã đọc thấy: Bồ Tát nhằm tự lợi, tu Thiền Định rất sâu, Định có thể sanh ra Huệ. Làm sao để có Định? Định do trì giới mà có, lại truy ngược lên trước. Do điều này có thể biết, Phật pháp chẳng có gì khác, Tam Học Giới, Định, Huệ mà thôi! Giới là phương tiện, là phương pháp, Định là mấu chốt, Trí Huệ là mục tiêu. Chúng ta dùng phương pháp trì giới để đạt tới tâm thanh tịnh, điều này trọng yếu. Có những kẻ trì giới dường như vô cùng nghiêm ngặt, cẩn thận, nhưng chẳng đắc Định. Vì sao? Giới hạnh của chính mình khá lắm, Ngũ Giới và Thập Thiện đều tu rất tốt đẹp, nhưng thấy người khác chẳng trì giới bèn sanh phiền não, khinh mạn người khác! Chư vị nghĩ xem, người thật sự biết tu Thiền Định sẽ đắc gì? Đắc tâm thanh tịnh, đắc Định; còn một vị tu giới luật, người trì giới, đắc gì? Người ấy đắc kiêu căng, ngạo mạn, coi thường kẻ khác, đạt được những điều ấy, đắc phiền não! Quý vị thấy đó, không trì giới thì chẳng có phiền não, trì giới bèn đắc phiền não, sai mất rồi! Chẳng trì giới thì còn cung kính người khác. Hễ trì giới bèn chẳng có chút xíu tâm cung kính nào đối với người khác, [luôn nghĩ] những kẻ đó chẳng bằng ta. Có phải là Thích Ca Mâu Ni Phật đã dạy sai hay không? Đức Phật dạy chẳng sai, mà là bản thân chúng ta dụng tâm sai quấy, chẳng biết dụng tâm!

Vì thế, thật sự trì giới, nhất định phải thực hiện từ Đệ Tử Quy, trước hết là tu lễ kính. Quý vị thấy mười đại nguyện vương của Phổ Hiền Bồ Tát, trong phần sau, kinh sẽ dạy chúng ta, tức là trong đoạn “trụ Phổ Hiền hạnh”, điều thứ nhất Phổ Hiền Bồ Tát dạy chúng ta là tu lễ kính, “lễ kính chư Phật”. Ai nấy đều là Phật, hết thảy vạn vật không gì chẳng là Phật thì mới có thể tu viên mãn sự lễ kính ấy. Phải học theo Thiện Tài đồng tử! Trong sự cảm nhận của Thiện Tài đồng tử, “tất cả hết thảy chúng sanh đều là chư Phật Như Lai, chỉ có mình ta là phàm phu”, nên Ngài tu thành công. Nay chúng ta tu chẳng thành công là vì lẽ nào? Ý niệm sai lầm! Ta tôn kính Phật; trừ Phật ra, tất cả đều là phàm phu, chẳng khác ta cho mấy, còn có rất nhiều kẻ chẳng bằng ta! Do tâm thái đó, tu hành suốt đời vẫn chẳng thành công, thua xa Thiện Tài đồng tử. Thiện Tài đồng tử dùng chân tâm, chẳng phân biệt, không chấp trước; nay chúng ta tu Giới, Định, Huệ, dùng vọng tâm, vọng tưởng, phân biệt, chấp trước, nên tu kiểu nào cũng đều tu chẳng thành công, đạo lý ở chỗ này. Vì sao? Chẳng cung kính kẻ khác, tức là thiếu lễ kính đối với chính mình! Vì sao? Tự và tha không hai. Coi người khác đều như Phật, Bồ Tát, tức là cung kính chính mình, trong đời này, bản thân chúng ta mới có thể đạt được thành tựu. Tiểu thành tựu là A La Hán, thành tựu bậc trung là Bồ Tát, thành tựu tối thượng thừa, quý vị bèn thành Phật. Ấn Quang đại sư nói rất hay: “Một phần thành kính đạt được một phần thành tựu, mười phần thành kính được mười phần thành tựu”. Tâm chúng ta chỉ có một phần thành kính, chỉ có thể chứng tiểu quả. Tiểu quả khá lắm, rất khó có. Tiểu quả là gì? Tu Đà Hoàn, tức Sơ Quả, hoặc địa vị Sơ Tín trong các địa vị thuộc hàng Thập Tín Bồ Tát. Nếu kiêu căng, ngạo mạn, xem thường người khác, ngay cả địa vị này cũng chẳng đạt được!

Trong hai mươi, ba mươi năm gần đây nhất, khi sống ở Mỹ, tôi thường cùng các đồng học cùng nhau học tập một chỗ, tôi thường nói “hãy buông xuống mười sáu chữ”. Mười sáu chữ ấy chính là “tự tư tự lợi, tiếng tăm, lợi dưỡng, ngũ dục, lục trần, tham, sân, si, mạn”, tôi nói mười sáu chữ ấy. Tôi lại còn nói rất rõ ràng: Thật sự làm được mười sáu chữ ấy, quý vị thật sự buông xuống, tôi nói quý vị đạt đến địa vị gì, đạt đến nơi nào? Quý vị đến cửa ngõ của Phật, chưa tiến vào. Tiến vào thì sao? Để tiến vào, phải dùng tiêu chuẩn của Phật, chứ tiêu chuẩn của tôi chưa được. Tiêu chuẩn của tôi chỉ có thể dẫn quý vị đến cửa ngõ chánh yếu. Tiêu chuẩn của Phật là phải thật sự buông chấp trước, phân biệt, vọng tưởng xuống. Buông chấp trước xuống, quý vị chứng A La Hán là địa vị cao nhất trong Tiểu Thừa, vượt thoát lục đạo luân hồi, chứng đắc Thanh Văn, Duyên Giác. Lại tiến cao hơn, sẽ buông xuống phân biệt, trở thành Bồ Tát, quý vị thành Phật, tức là địa vị Phật trong mười pháp giới. Cuối cùng, có thể buông vô minh phiền não, kinh Hoa Nghiêm gọi [vô minh phiền não] là vọng tưởng, chẳng khởi tâm, không động niệm, quý vị bèn thành Phật. Khi ấy, mười pháp giới chẳng còn nữa. Vượt thoát mười pháp giới, quý vị ở nơi nào? Quý vị trụ trong cõi Thật Báo Trang Nghiêm của chư Phật Như Lai. Đều phải dùng chân tâm, không thể dùng vọng tâm. Hãy ghi nhớ, trong chân tâm chẳng khởi tâm, không động niệm, chẳng phân biệt, không chấp trước, phải luyện tập trong cuộc sống thường ngày. Phật, Bồ Tát trong kinh giáo, tổ sư đại đức trong học tập và chia sẻ, các tác phẩm chú giải của các Ngài đều là học tập, chia sẻ, đều chân thành bảo ban chúng ta như thế này: Tùy duyên, đừng phan duyên, “hằng thuận chúng sanh, tùy hỷ công đức”. Chúng ta phải học kỹ càng, nghiêm túc học tập hai câu ấy, có thể tùy thuận chúng sanh. Thứ gì cũng đều tốt đẹp, chớ nên so đo, chỉ cần họ chẳng có tà tri tà kiến thì tốt lắm rồi. Mỗi người có hạnh nghiệp khác nhau, nghiệp nhân, quả báo đời đời kiếp kiếp khác nhau, đức Phật biết chuyện này, nên Ngài mở ra tám vạn bốn ngàn pháp môn, mở ra vô lượng pháp môn, đó là gì? Hằng thuận chúng sanh. Nếu chẳng hằng thuận chúng sanh, một pháp môn là được rồi, đức Phật mở ra nhiều như vậy để làm gì? Đức Phật mở ra nhiều pháp môn ngần ấy, chẳng có gì khác, chính là vì hằng thuận chúng sanh, tùy hỷ công đức, ý nghĩa ở chỗ này. Chúng ta phải hiểu dụng ý của lão nhân gia thì mới có thể học những thứ này nọ. Do đó, thật sự tu hành là tu trong cuộc sống hằng ngày, trong sinh hoạt, trong công việc, trong đãi người, tiếp vật, hãy sửa đổi những ý tưởng sai lầm, sửa đổi cách nhìn sai lầm, ngôn luận sai lầm, sửa đổi hành vi sai lầm; đó là tu hành. Tu hành bậc cao là Bồ Tát. Bồ Tát chẳng tu hạnh Phổ Hiền, sẽ chẳng thể viên thành Phật đạo. Vì thế, quý vị hiểu mười đại nguyện vương của Phổ Hiền Bồ Tát chính là cương lãnh tu hành của các Pháp Thân Bồ Tát, chúng ta phải hiểu chỗ này!

Pháp môn Tịnh Tông có duyên với Phổ Hiền Bồ Tát quá sâu, vì sao? Tịnh Tông là pháp môn Phổ Hiền. Quý vụ thấy kinh này, vẫn còn đang trong Tự Phần, phần Chứng Tín Tự là Đức Tuân Phổ Hiền. Quý vị thấy đề mục của phẩm này là Đức Tuân Phổ Hiền. Do đó, Tịnh Độ chẳng thể rời khỏi Phổ Hiền Bồ Tát. Vào đời nhà Thanh trước kia, cư sĩ Ngụy Mặc Thâm, là một vị đại thiện tri thức trong Phật môn, đã đặc biệt lấy ra quyển cuối cùng của Tứ Thập Hoa Nghiêm, tức là Phổ Hiền Hạnh Nguyện Phẩm của kinh Hoa Nghiêm, ghép vào sau Tịnh Độ Tam Kinh, đặt tên là Tịnh Độ Tứ Kinh, có lý lắm! Nói rõ chuyện gì? Nói rõ Tịnh Độ là tu Phổ Hiền hạnh, chẳng khác gì Hoa Nghiêm. Thuở trước, vào thời Càn Long, cư sĩ Bành Nhị Lâm là người đầu tiên đã nói kinh Vô Lượng Thọ chính là Trung Bổn Hoa Nghiêm, ông Bành Nhị Lâm nói như thế. Ngụy Mặc Thâm đã có hành động như thế này: Đem phẩm Hạnh Nguyện “mười đại nguyện vương dẫn về Cực Lạc”, tức là đem một đoạn kinh văn lớn ấy ghép vào sao Tịnh Độ Tam Kinh. Chúng ta tu Phổ Hiền hạnh. Tịnh Tông Học Hội thành lập, chúng tôi đề ra các công khóa mà các đồng học Tịnh Tông bắt buộc phải tu gồm năm môn, không nhiều lắm. Nhiều quá, sẽ thành quá rắc rối, phiền phức, hạnh môn càng đơn giản càng hay! Trong năm khoa ấy, thứ nhất là Tịnh Nghiệp Tam Phước xuất phát từ Quán Vô Lượng Thọ Phật Kinh (Thập Lục Quán Kinh). Đoạn kinh văn này là nguyên tắc chỉ đạo cao nhất trong Tịnh Tông, quý vị chớ nên không biết! Phương hướng và mục tiêu của Tịnh Tông ở ngay trong một đoạn kinh văn ấy. Trong ba điều của Tam Phước, điều đầu tiên là “hiếu dưỡng phụ mẫu, phụng sự sư trưởng, từ tâm chẳng giết, tu Thập Thiện Nghiệp”. Chúng ta có làm được hay không? Vãng sanh Tịnh Độ mà nếu chẳng làm được điều này, sẽ chẳng thể vãng sanh; chẳng có tâm hiếu thuận đối với cha mẹ là không được rồi!

Kẻ suốt đời làm ác, lúc lâm chung gặp thiện tri thức khuyên dạy kẻ ấy niệm Phật cầu sanh Tịnh Độ, kẻ ấy thật sự nghe lời. Thật sự nghe lời là sám hối chân thật trọng yếu nhất. Nghiệp chướng từ vô thỉ và trong đời này, do sự sám hối ấy liền tiêu trừ. Tâm hiếu thuận thật sự dấy lên. Tuy kẻ ấy đã mạng chung, ngay lập tức vãng sanh, là do cái tâm hiếu thuận cha mẹ, tâm tôn sư trọng đạo thật sự dấy lên. Nếu cái tâm ấy chẳng dấy lên, kẻ đó sẽ chẳng thể vãng sanh, chúng ta phải hiểu đạo lý này. Do đó, lâm chung gặp gỡ bạn lành, [nói] kẻ ấy có thiện căn hay không, chính là nói kẻ ấy có thật sự sám hối hay không. Thật sự sám hối, A Di Đà Phật tiếp nhận, sẽ tiếp dẫn kẻ ấy vãng sanh. Do sự sám hối ấy, sẽ đoạn hết thảy ác, tu hết thảy thiện, có thể thành tựu hết thảy điều thiện trong một niệm. Chẳng phải là chuyện may mắn! Trong khi ấy mà có thể thật sự sám hối, chắc chắn là đời đời kiếp kiếp trong quá khứ người ấy đã tu hành khá lắm, nhưng đời này mê hoặc, chẳng gặp bạn lành, nên học theo những điều xấu! Khi lâm chung, có người cảnh tỉnh, thiện căn túc thế bèn phát hiện, sức mạnh sám hối ấy rất lớn, [kẻ ấy] thật sự quay đầu. Cổ nhân nói “lãng tử hồi đầu, kim bất hoán” (lãng tử quay đầu, vàng chẳng đổi). Kẻ ấy thật sự quay đầu, thật sự là người tốt; do điều kiện này, nên mới có thể vãng sanh. Vì lẽ đó, kinh Di Đà dạy: “Bất khả dĩ thiểu thiện căn, phước đức, nhân duyên đắc sanh bỉ quốc” (Chẳng thể do chút thiện căn, phước đức, nhân duyên mà được sanh về cõi ấy), đó là thiện căn. Suốt đời làm ác, thiện căn có thể hiện tiền, liền gặp được thiện hữu. Duyên này rất quan trọng, gặp được thiện hữu chỉ dạy, người ấy hoát nhiên minh bạch. Trong Phật pháp, chắc chắn chẳng có chuyện may mắn; toàn bộ đều là công đức chân thật, vì chúng ta thấy loại người như vậy vãng sanh rất nhiều. Khi xưa, chúng tôi không hiểu rõ giáo lý cho lắm, nên có nghi hoặc. Do được huân tu nhiều năm ngần ấy, cuối cùng chúng tôi vỡ lẽ: Khi ấy là do thiện căn chẳng thể nghĩ bàn trong đời trước phát hiện.

Đối với phước thứ nhất trong ba phước, nay chúng tôi đề xướng học tập Đệ Tử Quy. Vì sao học Đệ Tử Quy? Đệ Tử Quy là “hiếu dưỡng phụ mẫu, phụng sự sư trưởng” được nói cặn kẽ. Chúng ta hiếu dưỡng phụ mẫu và phụng sự sư trưởng như thế nào? Làm được một ngàn lẻ tám mươi chữ của Đệ Tử Quy, quý vị liền làm được “hiếu dưỡng phụ mẫu, phụng sự sư trưởng”. Do điều này có thể biết, Đệ Tử Quy là thực hiện “hiếu dưỡng phụ mẫu, phụng sự sư trưởng”, quý vị có thể chẳng làm ư? Nếu quý vị chẳng thể làm được, tức là chỉ niệm suông hai câu ấy! “Từ tâm chẳng giết”, chúng ta thực hiện câu này bằng Thái Thượng Cảm Ứng Thiên. Cảm Ứng Thiên giảng về thiện ác nhân quả tổng cộng một trăm chín mươi lăm điều. Chớ nên không hiểu giáo dục nhân quả! Chớ nói [chỉ có] ngôn ngữ, tạo tác thì mới có quả báo, [phải biết, ngay cả] khởi tâm động niệm cũng có quả báo, nói rất vi tế. Câu cuối cùng là “tu Thập Thiện Nghiệp”; đó là cội rễ trong Phật môn. Do đó, tôi nói: Câu này đã giảng về ba cội rễ. Cội rễ của Nho là Đệ Tử Quy, cội rễ của Đạo là Cảm Ứng Thiên, cội rễ của Phật là Thập Thiện Nghiệp. Vừa mở đầu, phải đặt vững ba cội rễ này thì quý vị sẽ có phước thứ nhất trong Tịnh Nghiệp Tam Phước.

Con người hiện tại thiếu phước, tuy thiếu phước nhưng thoạt nhìn lại dường như là hưởng thụ khá lắm? Đúng vậy, họ hưởng phước, phước của họ do đâu mà có? Đã tu trong đời quá khứ, đời này được làm thân người, hưởng phước báo. Họ hưởng phước báo, do chẳng có ai dạy, nên họ chẳng biết tu phước. Chẳng giống như trong quá khứ! Trong xã hội cũ thời quá khứ, quả thật là bất luận quý vị có phước hay vô phước, người già đều biết tu phước; cũng có thể nói là những người bình phàm trong xã hội đều biết phải học tập ba căn bản ấy. Trung Quốc cổ đại gọi ba căn bản ấy là vun bồi cội rễ giáo dục, học vào lúc nào? Trẻ thơ từ lúc vừa sanh ra cho đến ba tuổi là một ngàn ngày. Cách học như thế nào? Cha mẹ nêu gương cho con thấy. Quý vị thấy trẻ thơ chưa biết nói, nhưng nó biết nhìn, biết nghe, đã biết bắt chước. Do đó, một ngàn ngày ấy là thâm căn, cố đế; ở trong nhà, cha mẹ phải thực hiện cho con thấy ba căn bản ấy. Gia đình thời cổ là đại gia đình, người hiện thời không có cách nào tưởng tượng loại gia đình kiểu ấy. Trong thời quá khứ là năm đời cùng sống trong một nhà; nhìn lên, quý vị có cha, có ông, có cụ cố, cụ sơ, năm đời. Nhìn xuống, bèn có con, cháu, chắt, chút, nên nói là “chín đời”. Thời cổ, quý vị nói đến gia đình là nói đến chín đời, chín đời cùng sống trong một nhà, gia đình to như thế đó! Thông thường, một nhà có bao nhiêu người? Nói chung, thường có khoảng ba trăm người. Chín đời sống cùng một nhà, nếu trong nhà chẳng có quy củ thì chẳng phải là rối loạn tít mù ư? Đáng sợ lắm! Do đó, hễ tề gia bèn có thể trị quốc, trị gia và trị quốc chẳng khác gì nhau! Có khả năng và trí huệ để trị gia, sẽ có thể trị quốc. Đó là xã hội trước kia, quý vị thấy: Rất coi trọng giáo dục, coi trọng vun bồi cội rễ.

Vun bồi cội rễ là trì giới. Phật môn nói đến chuyện trì giới, có cơ sở như vậy thì mới có thể nhập Phật môn. Do đó, phước thứ nhất trong ba phước là phước thế gian, chẳng phải là xuất thế gian. [Thực hiện trọn vẹn phước thứ nhất] thì đối với “thiện nam tử, thiện nữ nhân” như trong kinh Phật đã nói, quý vị mới đạt tư cách ấy, quý vị là thiện nam tử, thiện nữ nhân. Thiện nam tử, thiện nữ nhân mới có thể nhập Phật môn, tôn Thích Ca Mâu Ni Phật làm thầy, theo Phật học kinh giáo, nâng cao đức hạnh và định huệ của chính mình. Vì lẽ đó, đối với điều thứ hai trong ba phước, quý vị thấy “thọ trì Tam Quy, trọn đủ các giới, chẳng phạm oai nghi”, đó là pháp xuất thế. Thọ trì Tam Quy, thật sự bái sư, bái Thích Ca Mâu Ni Phật làm thầy, tiếp nhận giáo huấn của Thích Ca Mâu Ni Phật. Thích Ca Mâu Ni Phật dạy những gì? Dạy Tam Quy, Phật dạy quý vị điều này, Tam Quy là nguyên tắc chỉ đạo cao nhất trong việc học Phật. Quý vị làm thế nào mới có thể thành Phật? Phương pháp thành Phật vô lượng, vô biên, nên [đức Phật nói] vô lượng pháp môn. Vô lượng pháp môn xét đến cuối cùng, đến khi thật sự thành Phật, quy nạp lại thì chỉ có ba môn, bất luận theo một môn nào trong ba môn này, quý vị chỉ cần đạt được một môn sẽ thành Phật. Vô lượng pháp môn ví như vô lượng đường lối, bất luận quý vị từ đâu đến, hễ đến đại điện của Phật, đại điện ấy chỉ có ba cửa, theo bất cứ cửa nào để bước vào! Hễ vào được một môn, môn nào quý vị cũng đạt đến, các pháp môn bình đẳng! Các pháp môn chính là ba môn Giác, Chánh, Tịnh được dạy bởi Tam Quy. Quy y Phật, Phật đại diện cho Giác môn, có thể thành Phật, giác chứ không mê. Môn thứ hai là Pháp, Pháp là Chánh môn, chánh tri, chánh kiến. Môn thứ ba là Tịnh môn, tâm địa thanh tịnh, tịnh mà bất nhiễm. Ba môn ấy là “thành Phật chi môn”.

Theo môn nào để vào? Căn tánh của mỗi người khác nhau. Nói thông thường, Giác môn khó nhất. Người thượng thượng căn và Thiền Tông đi theo môn này, Tánh Tông đi theo môn này, thượng trung hạ tam căn đều chẳng có phần! Vậy thì làm sao? Ba căn thượng, trung, hạ thường theo Chánh môn, tức là quy y Pháp, Pháp là chánh chứ không tà. Môn này giống như cách tổ chức trong nhà trường, có Tiểu Học, có Trung Học, có Đại Học, có nghiên cứu sinh. Quý vị có thể tiến dần dần, học tập dần dần. Giác môn chẳng có [chuyện này]; Giác môn là một bước lên trời, chẳng có tầng cấp, có thể tiến lên bèn thành Phật. Chẳng thể đi lên thì bất cứ điều gì cũng đều chẳng thể thành. Giống như lên cầu thang, thuở chúng tôi còn trẻ, học Phật, thầy bảo chúng tôi, Giác môn là gì? Giác môn giống như đi thang máy, sau khi bước vào, thang máy chạy đến tận tầng cao nhất mới mở cửa cho quý vị bước ra. Nếu quý vị chẳng có năng lực ấy, chẳng có năng lực ấy tức là ba căn thượng, trung, hạ, sẽ như thế nào? Trèo cầu thang! Pháp môn theo Chánh môn là trèo cầu thang; quý vị có thể trèo lên từng tầng một, cũng có thể tiến đến đỉnh. Pháp môn thứ ba tương đối đặc thù, tức là Tịnh môn chuyên tu tâm thanh tịnh, tâm địa thanh tịnh cũng có thể lên tới đỉnh. Hai tông phái thuộc Tịnh môn: Tịnh Độ Tông đi theo hạnh môn này, Mật Tông cũng theo hạnh môn này, Mật Tông là tu tâm thanh tịnh. Đều là tu tâm thanh tịnh, nhưng phương pháp tu hành khác nhau. Tịnh Tông như thế nào? Xa lìa nhiễm ô, nên tu Tịnh Độ tương đối dễ dàng. Mật chẳng lìa nhiễm ô, nên Mật đạt được thanh tịnh chắc chắn là phải cao hơn Tịnh, vì sao? Tu thanh tịnh trong nhiễm ô, đó là chân thanh tịnh. Chuyện này kẻ bình phàm cũng chẳng thể làm được, nên hiện thời, người tu Mật pháp thành tựu ít ỏi. Lão cư sĩ Hoàng Niệm Tổ cho tôi biết cụ học Mật, thầy Lý cũng học Mật, họ đều bảo tôi “quá ư là khó!”

Tôi học Phật, thân cận [vị thiện tri thức] đầu tiên là Chương Gia đại sư, Ngài là bậc đại đức trong Mật Tông. Vị này là người tốt, là thiện tri thức thật sự, vì sao? Ngài chẳng dạy tôi học Mật, mà dạy tôi học Hiển Giáo, học Giáo. Vì sao không cho tôi học Mật? Ngài nói rất rõ ràng. Ngài nói đối với Mật, lấy trường học để tỷ dụ thì Mật thuộc giai đoạn nào? Là lớp tiến sĩ, là lớp tiến sĩ thuộc viện nghiên cứu. Giáo là gì? Giáo là Đại Học, Trung Học, và Tiểu Học. Quý vị phải học bắt đầu từ Tiểu Học, tiến lên dần dần. Học xong Tiểu Học bèn học Trung Học. Học xong Trung Học bèn học Đại Học, học Đại Học xong bèn học nghiên cứu sinh, học xong nghiên cứu sinh rồi cuối cùng mới học lớp Tiến Sĩ. Do đó, lão nhân gia bảo tôi: “Người thật sự học Mật là ai? Từ Sơ Địa trở lên. Chưa chứng đắc Sơ Địa, quý vị chẳng đủ tư cách để học Mật!” Giống như các lớp nghiên cứu sinh và tiến sĩ, phải thỏa điều kiện gì thì mới có thể theo học lớp Tiến Sĩ. Tôi mới hiểu rõ, Tịnh [trong Mật Tông] là thanh tịnh thật sự, chẳng giống như trong Tịnh Độ Tông. Tịnh Độ Tông là xa lìa nhiễm ô, xa lìa tiếng tăm, lợi dưỡng, tài, sắc, danh vọng, ăn uống, ngủ nghỉ, để đạt được thanh tịnh. Mật chẳng giống như vậy, chẳng cần xa lìa!

Hiểu những đạo lý này, chúng ta là căn tánh gì, phải nên đi theo con đường nào, bản thân chúng ta chẳng nhận biết. Thầy là bậc cao nhân, nếu chúng ta chẳng nghe lời thầy, chẳng tôn trọng thầy, chẳng y giáo phụng hành, vậy thì quý vị phải tự gánh lấy trách nhiệm, tự gánh lấy nhân quả trong sự tu học. Chúng ta y giáo phụng hành, hoàn toàn vâng theo thầy, trong tương lai ta học chẳng thành tựu, trách nhiệm ấy thầy phải gánh chịu. Thầy bảo ta làm như thế nào, ta liền làm như thế ấy, ta noi theo đường lối của thầy, chẳng sai! Vì thế, nếu chính mình có ý kiến, chẳng nghe lời thầy, thì cổ ngạn ngữ có câu: “Chẳng nghe lời người già, chịu thua thiệt trước mắt”, thật sự thua thiệt, thua thiệt to lớn! Khi nào mới biết? Khi bị thua thiệt, bị lừa gạt rồi mới biết, hối chẳng kịp! Tôi nghe lời thầy, thưa cùng chư vị, tôi luôn hết sức tiếc nuối, tôi nghe lời thầy mấy phần? Khoảng chừng bảy phần, còn ba phần là gì? Hoài nghi, nên đời này tôi thành tựu rất hữu hạn. Nếu tôi nghe lời thầy một trăm phần trăm, sẽ chẳng phải là tình trạng như hiện thời, tối thiểu là có thể sánh bằng tổ sư, đại đức, có thể đạt đến [cảnh giới] giống như Ấn Quang đại sư, Liên Trì đại sư, có thể đạt đến cảnh giới của các Ngài. Tôi học Phật sáu mươi năm, rất đáng tiếc, tôi chẳng hoàn toàn nghe lời, chỉ nghe bảy phần. Tôi dạy người khác, [họ] có thể hoàn toàn nghe theo, bèn vượt trỗi tôi, tôi hoan hỷ, chẳng ganh tỵ, đúng là phải nên như thế! Cổ nhân nói: “Thanh xuất ư lam, nhi thắng ư lam” (màu xanh phát xuất từ màu chàm, nhưng trỗi vượt màu chàm). Đó là sự thành tựu trong giáo học. Hy vọng duy nhất trong giáo học là hy vọng học trò vượt trỗi chính mình, thế giới này mới được cứu. Từ nay trở đi, mỗi thế hệ sau mạnh mẽ hơn thế hệ trước. Nếu thế hệ sau chẳng bằng thế hệ trước, đáng thương quá! Chúng sanh phải chịu tội, phải gặp nạn! Mỗi thế hệ sau phải vượt trỗi thế hệ trước, đó là chánh xác. Trong quá khứ, chúng ta học tập đã phạm phải những lỗi lầm nào, mong thế hệ kế tiếp chẳng phạm cùng một lầm lỗi, họ phải vượt trỗi chúng ta.

Nguyên tắc chỉ đạo rành rẽ, minh bạch là trước hết, phải vun bồi giới luật vững vàng, đó là đức hạnh. Khổng Tử giáo học, điều thứ nhất là dạy đức hạnh, thứ hai là ngôn ngữ, thứ ba mới là chánh sự[1] và văn học. Chẳng có đức hạnh thì làm sao được? Mà cốt lõi, cội nguồn của đức hạnh là “hiếu thảo cha mẹ, tôn trọng thầy”. Xã hội hiện tại khuyết thiếu điều này, bất hiếu với cha mẹ, chẳng có ý niệm tôn sư trọng đạo, làm sao có thể học thành công cho được? Học trò chẳng biết tôn sư trọng đạo, chẳng biết hiếu thuận với cha mẹ, Phật, Bồ Tát đến dạy kẻ ấy cũng vô dụng, chẳng dạy được! Kẻ ấy chẳng thể tiếp nhận. Căn bản ấy nhất định phải được vun bồi từ bé. Từ nhỏ, chúng ta đã sơ sót, chẳng vun bồi căn bản này; nay đã hiểu rõ, sau khi đã hiểu rõ bèn phát phẫn, nỗ lực, học tập bổ sung khóa trình trọng yếu này thì được! Chẳng phải là không được, hãy bổ sung thật nhiều, bổ sung bằng Đệ Tử Quy, Cảm Ứng Thiên và Thập Thiện Nghiệp. Nhất định phải biết: Chẳng có những căn bản ấy, dẫu quý vị tiếp tục nỗ lực cho đến ba trăm năm, coi như quý vị sống trường thọ, có thể sống tới năm trăm năm, thì năm trăm năm cũng chẳng thể thành tựu! Vì sao? Thiếu căn bản! Thật đấy, chẳng giả đâu! Chúng ta thấy những người có thành tựu, có thành tựu khác thường, những người ấy là ai? Là người thật sự hiếu thuận với cha mẹ, tôn kính sư trưởng, chẳng có chút phân biệt nào, chẳng có chút hoài nghi nào! Một trăm phần trăm dễ bảo, người ấy thành tựu rất nhanh chóng. Người ấy trì giới tốt đẹp, do giới mà đắc Định, đắc tam-muội, nói thông thường là bao nhiêu năm? Ba năm! Sẽ chẳng nhiều hơn năm năm, người ấy đã đắc Định. Sau khi đắc Định hai, ba năm, trí huệ liền mở mang. Khi trí huệ đã mở mang, người ấy học tập tất cả hết thảy các pháp môn dễ dàng, đó là “một môn thông, hết thảy các môn đều thông”.

Nhưng trong quá trình học tập, chỉ có thể học một môn, không thể học hai môn. Thầy cũng dạy chúng tôi như vậy, nhưng như thế nào? Chúng tôi chẳng tuân phục ý thầy, nên thầy mới bất đắc dĩ nói một câu như thế này: “Học kỹ càng một môn rồi mới học môn thứ hai”. Thầy bất đắc dĩ nói như thế, chúng tôi ngỡ là thật. Học kỹ càng một môn xong bèn học môn thứ hai. Tôi tin tưởng thầy bảy phần, tôi học gì cũng đều là học một môn, môn ấy chẳng phải là học một lần, mà là học mười lần rồi tôi mới học môn thứ hai. Cổ thánh tiên hiền dạy chúng ta “suốt đời học một môn”, chúng ta chẳng cam tâm, chẳng muốn vậy, luôn mong học nhiều một chút, sai bét rồi! Phải biết là cả đời học một môn thì từ môn ấy có thể đại triệt đại ngộ, minh tâm kiến tánh. Suốt một đời quý vị chẳng thay đổi, chắc chắn sẽ minh tâm kiến tánh, trong Giáo Hạ gọi đó là “đại khai viên giải”. Đại khai viên giải là kinh điển chưa từng học, nhưng quý vị vừa giở ra, chẳng có câu nào không hiểu rõ, thông suốt toàn bộ, đã khai huệ mà! Chúng tôi dùng giáo huấn của cổ thánh tiên hiền để khuyên người khác, có người thật sự làm, thật sự thâm nhập một môn, suốt đời chẳng thay đổi, người ấy có thành tựu cao hơn tôi. Người ấy rất khiêm hư, đó là đạo lý nhất định. Cổ nhân Trung Quốc nói: “Khi học vấn sâu xa, ý khí bình lặng”. Đức hạnh và học vấn càng cao, càng khiêm hư, càng cung kính, chẳng có chút tập khí ngạo mạn nào, học vấn chân thật mà! Chúng ta trông thấy bèn hoan hỷ, có người duy trì chánh pháp, chánh pháp sẽ tồn tại dài lâu trong cõi đời. Chỉ cần sau này có người, đó là một đại sự khiến cho chúng ta vô cùng an ủi, vô cùng hoan hỷ. Ai có thể thành công? Ai nấy đều có thể thành công, vấn đề là quý vị có chịu làm hay không? Quả nhiên thật thà nghe lời, thật sự làm, chẳng có ai không thành tựu. Ai nấy đều có thể thành tựu, ai nấy đều là người kế thừa Thích Ca Mâu Ni Phật, nối tiếp huệ mạng của Phật, phổ độ chúng sanh, đều là [những người như vậy], chúng ta có chịu làm hay không? Vì thế, đầu tiên là quyết định chớ nên coi thường giới luật, nó là căn bản của mọi căn bản.

Đối với vấn đề này, lúc tôi còn trẻ, vì tôi do học Triết Học mà tiến nhập Phật học, nên chẳng tin tưởng giới luật. Tôi theo Chương Gia đại sư ba năm, lão nhân gia đúng là phương tiện thiện xảo, nay tôi mới biết lão nhân gia từ bi, chỉ dạy tôi, dụng tâm nhọc nhằn. Ngài biết chúng tôi là kẻ trẻ tuổi trong thời hiện đại, chẳng tin tưởng giới luật, lầm tưởng giới luật là khuôn phép sinh hoạt của người Ấn Độ trong ba ngàn năm trước, chúng ta có nên học theo hay không? Chúng ta học Phật có phải là trở lại ba ngàn năm trước hay không? Thời đại vĩnh viễn tiến lên phía trước, sao chúng ta lại thụt lùi? Cớ sao thụt lùi về ba ngàn năm trước? Chúng ta là người Hoa, vì sao phải học theo người Ấn Độ? Tuy chúng tôi không nói ra quan niệm sai lầm ấy, nhưng thầy có trí huệ, thấy rất rõ ràng. Thầy chẳng quở trách tôi, mà cũng chẳng phê bình. Vì sao? Nếu thầy quở trách, phê bình, tôi sẽ không theo thầy học nữa, sẽ rời xa thầy! Thầy vô cùng thương yêu và quan tâm tôi. Tôi chỉ có một hai lần chẳng đến gặp thầy, thầy liền gọi điện thoại, hoặc sai người hầu gọi điện thoại cho tôi, hỏi tôi sức khỏe ra sao, vì sao không đến? Đúng là yêu thương giống như cha mẹ đối với con cái, tôi bị thầy làm cho cảm động. Đối với chuyện giới luật, thầy rất xảo diệu. Mỗi tuần chúng tôi gặp mặt một buổi, thưa trình cùng thầy những điều đã học trong một tuần, lại còn đem các vấn đề thỉnh giáo thầy. Mỗi lần học xong, khi tôi rời đi, thầy đều tiễn đến tận cửa, nhẹ nhàng bảo một câu: “Giới luật rất trọng yếu”. Nói một câu như vậy, tôi nghe ước chừng mấy chục lượt, mỗi lần thầy đều nhắc tôi câu ấy!

Tôi theo thầy ba năm, lão nhân gia viên tịch. Ở chỗ hỏa táng, có đặc biệt tạo dựng một cái tháp nhỏ, dành riêng cho thầy. Lúc đó, có Cam Châu Hoạt Phật và mấy người nữa dựng lều bên cạnh, canh giữ tòa tiểu tháp hỏa táng. Họ ở đó ước chừng từ một tuần cho đến mười ngày, tôi ở trong lều ấy ba ngày. Trong ba ngày, tôi hết sức nghiêm túc phản tỉnh: Tôi theo lão nhân gia ba năm, thầy dạy tôi những gì? Tôi học được những gì? Tôi nghiêm túc phản tỉnh. Vừa phản tỉnh, [bèn nhận thấy], điều đầu tiên là giới luật rất trọng yếu. Vì sao thầy bảo tôi câu ấy nhiều lượt như vậy, nhưng chẳng nói tỉ mỉ, mà cứ dùng một câu như vậy? Tôi liền nghiêm túc suy nghĩ vấn đề ấy. Suy nghĩ suốt hai tuần bèn vỡ lẽ, tôi đã sai mất rồi! Vì chúng ta học Phật, đã học Phật thì phải dùng tiêu chuẩn của Phật, chẳng thể dùng tiêu chuẩn của con người. Trước kia, trong quá khứ, chúng tôi có học Lễ, tức là Lễ nói theo văn hóa truyền thống của Nho gia Trung Quốc. Lễ của Tam Đại (Hạ, Thương, Châu) khác nhau. Ba triều đại Hạ, Thương, Châu có lúc hưng thịnh, có lúc suy vi; vì thế, Lễ có chỗ phải tu chỉnh, có chỗ phải thay đổi, giống như hiến pháp và pháp luật của quốc gia, cứ trải qua một khoảng thời gian lại cần phải tu chỉnh. Nay chúng ta học Phật, học Phật mong thành Phật, nhưng hiến chương và pháp luật thành Phật chẳng thể sửa đổi. Hễ sửa đổi, sẽ chẳng thể thành Phật. Tôi đã nghĩ thông đạo lý như vậy, mới biết Tam Quy, Ngũ Giới và những thứ trong Luật Tạng là đạo thành Phật, chẳng phải là pháp luật thế gian, nên chẳng thể sửa đổi. Tôi nghĩ thông suốt đạo lý ấy, quan niệm sai lầm về giới luật mới được sửa đổi đúng đắn.

Chương Gia đại sư dùng [thời gian] ba năm, lại còn thị hiện viên tịch, khiến cho tôi nghiêm túc phản tỉnh, hiểu rõ. Nếu thầy chẳng viên tịch, tôi sẽ chẳng thể phản tỉnh đạo lý ấy, vĩnh viễn giữ mãi quan niệm sai lầm về giới luật. Người hiện thời phạm lỗi lầm như tôi quá ư là nhiều, chẳng kiếm được người nào không phạm! Lại còn có kẻ có quan niệm sai lầm nghiêm trọng hơn tôi; tôi có thể phản tỉnh, họ chẳng thể phản tỉnh. Tôi phản tỉnh là do Chương Gia đại sư thị hiện. Thầy không thị hiện như vậy, tôi sẽ chẳng phản tỉnh, mới biết do Giới đắc Định, nhân Định khai Huệ. Đầu tiên, quý vị chẳng coi trọng Giới, làm sao đắc Định cho được? Làm sao có thể khai trí huệ cho được? Quý vị học suốt đời, dẫu học tốt đẹp cách mấy, chỉ có thể làm một nhà Phật học, hiện thời có thể giành được mảnh bằng tiến sĩ Phật học, học được gì? Kiến thức về Phật pháp, chẳng phải là trí huệ. Vì Huệ do Giới và Định mà có. Quý vị chẳng có Giới và Định, sẽ chẳng có trí huệ. Những gì quý vị học là thường thức, tri thức. Tri thức có thể giải quyết vấn đề hay không? Không thể giải quyết vấn đề. Quý vị có tri thức ấy, xác thực là có thể giành được học vị Tiến Sĩ, có thể làm một vị giáo sư, phương Tây gọi quý vị là một nhà Hán học, hoặc nhà Phật học, quý vị có thể đạt được những điều ấy, nhưng chẳng có mảy may liên quan gì đến việc sanh tử, khai trí huệ và chứng quả của chính mình. Quý vị thấy những thứ ấy rất trọng yếu. Nói chung, chúng ta phải nhận thức rõ rệt giữa pháp thế gian và xuất thế gian. Do đó, nếu chúng ta học Phật, quý vị chẳng thể không coi trọng giới luật. Nếu quý vị coi trọng giới luật, chẳng thể không thực hiện từ ba căn bản là Đệ Tử Quy, Cảm Ứng Thiên và Thập Thiện Nghiệp. Nếu quý vị chẳng thực hiện từ ba căn bản ấy, chẳng thể đạt thành tựu, thật đấy, chẳng giả đâu!

Tôi cả đời này chẳng có phước báo, do trong đời quá khứ chẳng tu phước, nên suốt cuộc đời lênh đênh, chẳng ở chỗ nào cố định, chẳng có một hoàn cảnh an định để học tập, từ đầu đến cuối chẳng có duyên phận ấy. Thường muốn ở cố định, nhưng quý vị thấy tôi đến nay đã tám mươi bốn tuổi, vẫn chưa ổn định được. Chuyện này khiến cho tôi thường cảm thấy tiếc nuối. Bôn ba khắp nơi, nói cho dễ nghe là “rộng kết pháp duyên”, nhưng đối với sự vun bồi cơ sở Định Huệ của chính mình, xác thực là có chướng ngại rất lớn. Vì lẽ, người hiện thời phải tu phước, loại phước báo nào lớn nhất? Giúp đỡ, tạo cho người học một hoàn cảnh an định, khiến cho người ấy thật sự học tập mười năm hoặc hai mươi năm trong hoàn cảnh ấy, người ấy sẽ thành tựu. Giúp một người thành Phật, phước báo to lắm! Còn to hơn cả trời nữa. Tôi tin tưởng người có khả năng ấy rất nhiều, cũng có người có cái tâm ấy! Nhưng họ hỏi tôi: “Pháp sư Tịnh Không! Thầy hãy thay tôi tìm một người”. Tôi bảo họ: “Tôi tìm chẳng ra, chưa từng thấy”. Người nào có thể hạ quyết tâm, trụ tại một nơi trong mười năm hoặc hai mươi năm chẳng ra khỏi cửa, hòng thành tựu Tam Học Giới, Định, Huệ của chính mình? Hiện thời, chẳng tìm thấy một người như vậy! Quý vị thấy đó, khó lắm! Người thật sự mong tu phước, tìm một người có phước như vậy chẳng ra! Muốn tìm một người thật sự tu hành, tìm hoàn cảnh tu hành ấy cũng chẳng ra, duyên khác nhau! Đó là gặp duyên khác nhau! Chúng tôi nói những lời này, đều nhằm nói: Biện tài do trí huệ mà có, trí huệ do Giới và Định mà có. Chẳng có Giới và Định, sẽ chẳng có trí huệ. Chẳng có trí huệ, bèn chẳng có biện tài. Chẳng có biện tài, sẽ chẳng thể giáo hóa chúng sanh. Chớ nên không biết điều này!

Nay chúng ta thấy trong kinh nói bốn thứ Vô Ngại Biện Tài. Loại thứ nhất là “nghĩa vô ngại biện”. “Nghĩa” là nghĩa lý, tức là đạo lý, nguyên lý, và nguyên tắc được nói trong ấy đều thuộc về loại Nghĩa Vô Ngại Biện. “Vị liễu tri nhất thiết chư pháp nghĩa lý, thông đạt vô trệ cố” (ý nói biết nghĩa lý của hết thảy các pháp, thông đạt chẳng trệ ngại). “Liễu” (了) là hiểu rõ, “tri” (知) là biết, quý vị thấy nghĩa lý của hết thảy các pháp. Vấn đề này đang được các triết gia trong thế gian nghiên cứu, các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu vấn đề này, còn có các nhà tôn giáo [cũng thế]. Trọng yếu nhất, thâm áo nhất trong các nghĩa lý là gì? Vũ trụ do đâu mà có? Vạn sự, vạn vật do đâu mà có? Ta do đâu mà có? Quý vị do đâu mà có? Người khác do đâu mà có? Vì sao có những chuyện ấy phát sanh? Sau khi phát sanh, những chuyện ấy diễn biến như thế nào, cuối cùng lại có kết quả như thế nào? Những điều ấy đều là các câu hỏi lớn, đều là nghĩa lý. Ai biết? Nay chúng ta có thể nói, đức Phật biết chuyện này! Người Hoa bình phàm thường nói “trời biết”. Câu nói “trời biết” hàm ý “chẳng ai biết”, có ý nghĩa ấy. Sau khi chúng ta học Phật, [liền hiểu] trời cũng không biết! Trời là phàm phu! Dục Giới Thiên không biết, Sắc Giới Thiên, Vô Sắc Giới Thiên cũng không biết. Không chỉ bọn họ không biết, ngoài hai mươi tám tầng trời ra, Thanh Văn, Duyên Giác, Tiểu Thừa cũng không biết. Lại lên cao hơn, Quyền Giáo Bồ Tát, Phật trong mười pháp giới, các Ngài có biết hay không? Không biết! Nếu các Ngài biết, sẽ chẳng mê! Nhưng trong Phật pháp, học điều gì? Chính là học ý nghĩa này, hiểu rõ ràng, rành mạch hết thảy vạn sự vạn vật trong toàn thể vũ trụ, kể cả bản thân chúng ta, tánh, tướng, Lý, Sự, nhân, quả. Đó là Phật.

Phật cũng có tầng cấp. Các Ngài tuy đều biết, nhưng trong ấy cũng có cạn, sâu sai khác, chẳng giống nhau. Kinh Hoa Nghiêm nói bốn mươi hai tầng cấp. Những người thuộc bốn mươi hai tầng cấp ấy, tức là Thập Trụ, Thập Hạnh, Thập Hồi Hướng, Thập Địa, Đẳng Giác, Diệu Giác có biết những điều ấy hay không? Đều biết cả! Tuy đều biết, nhưng có sâu hay cạn sai khác bất đồng. Thí dụ như Thập Trụ tuy biết, nhưng Thập Trụ phải kém hơn Thập Hạnh một bậc. Tuy đều biết, Thập Hạnh sẽ giảng giải rõ ràng hơn Thập Trụ. Thập Hồi Hướng lại hiểu rõ hơn Thập Hạnh, coi như đạt đến Thập Địa mới có thể nói là hiểu rõ rốt ráo. Vì sao? Các Ngài đích thân thấy, sáu căn trông thấy, thấy nguyên khởi của vũ trụ, hết thảy chúng sanh kể cả chính mình phát sanh như thế nào, các Ngài cũng trông thấy, nhưng chẳng thấy rõ ràng cho lắm! Nếu chẳng thể hoàn toàn thông đạt, hiểu rõ những nghĩa lý ấy, làm sao các Ngài có thể nói được? Thích Ca Mâu Ni Phật trông thấy, nói rõ ràng, minh bạch chuyện này. Ngài nói chuyện này trong Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh. Kinh Hoa Nghiêm nói gì? Những vấn đề đang được khoa học và triết học thảo luận trong hiện thời như vũ trụ vĩ mô, to vô hạn, thế giới vĩ mô, Lượng Tử Lực Học, “nhỏ nhưng chẳng ở trong”, vĩ mô là “lớn mà chẳng ra ngoài”. Quý vị thấy hai câu thành ngữ ấy, từ hai ngàn năm trăm năm trước, nhằm thời đại Khổng Tử, đã có câu nói: “Lớn mà chẳng ra ngoài, nhỏ mà chẳng vào trong”. [Câu nói ấy] chẳng do người hiện thời nói, mà do cổ nhân nói. Hai câu ấy nói đến chuyện gì? Nói thật ra, đó chính là kinh Hoa Nghiêm.

Lúc đó, Phật pháp chưa truyền đến Trung Quốc, vì sao người Trung Quốc có thể nói được? Có thể nói cổ thánh tiên hiền chẳng phải là Phật, Bồ Tát tái lai ư? Tôi không tin. Kinh đã dạy rất rõ ràng, nên dùng thân gì để độ được, bèn hiện thân ấy. Người Hoa tin tưởng thánh hiền, nên Phật, Bồ Tát đến Trung Quốc bèn thị hiện thân thánh hiền. Nên dùng thân thánh nhân để hóa độ, các Ngài bèn hiện làm thánh nhân. Nên dùng thân hiền nhân để hóa độ, các Ngài bèn hiện làm hiền nhân. Thuở trước, khi học kinh giáo với thầy Lý, tôi đã có cách nhìn này, tôi thỉnh giáo thầy Lý. Tôi nói: “Cổ thánh tiên hiền của Trung Quốc như Nghiêu, Thuấn, Vũ, Thang, Văn Vương, Võ Vương, Châu Công, những vị như Khổng Tử, Mạnh Tử, những người như Lão, Trang, có phải là chư Phật Như Lai ứng hóa ở phương Đông, hiện ra các thân ấy hay không?” Thầy cười, bảo tôi: “Nói theo Lý thì suông, nhưng xét theo Sự, chưa có chứng cứ”. Về mặt Sự, các vị ấy chẳng nói họ là Bồ Tát nào tái lai. Họ chưa từng nói đến, chưa từng nêu ra, nên chẳng có chứng cứ; nhưng xét theo Lý, chắc chắn là thông suốt. Sau này, tôi qua lại cùng rất nhiều tôn giáo, tôi cũng thường đọc các kinh điển của những tôn giáo ấy, tôi cũng có một cách nghĩ như thế này: Những vị thần thánh, tiên tri, sứ giả trong tất cả các tôn giáo cũng đều là hóa thân của Phật, Bồ Tát, chẳng thể nào giả được! Nói đến mức tuyệt diệu nhất vẫn là tám chữ “lớn mà chẳng ra ngoài, nhỏ nhưng chẳng vào trong”. Hai câu này tuyệt diệu, bao gồm trọn hết tất cả khoa học và triết học hiện tại. Đức Phật nói hay quá! Theo báo cáo mới nhất của khoa học hiện tại, họ nói nhân loại hiện thời có thể quan sát, tức là dùng những dụng cụ tinh vi để quan sát vũ trụ, toàn thể không gian, chỉ có thể thấy được mười phần trăm, còn chín mươi phần trăm chẳng thấy! Họ thấy hiện tượng vũ trụ là hiện tượng bành trướng[2], chín mươi phần trăm chẳng thấy! Đối với lời ấy, chúng ta là người đã đọc kinh Hoa Nghiêm, thật sự khế nhập Hoa Nghiêm đôi chút, nghe câu ấy bèn hiểu rõ: Họ thật sự chẳng thấy! Đến đâu để thấy, họ chẳng biết, nhưng chúng ta biết, đến nơi đâu để thấy chín mươi phần trăm? Trở về tự tánh. Trở về tự tánh, quý vị chẳng tìm thấy. Trở về Thường Tịch Quang, quý vị đến nơi đâu để tìm? Đúng là như thế đó! Vì thế, các nhà khoa học có thể nói ra câu này chẳng đơn giản!

Trong Phật pháp, chúng ta tu hành, tiến cao hơn từng cấp một. Đoạn Kiến Tư phiền não, lục đạo chẳng còn, quý vị tiến cao hơn. Trong lục đạo chẳng thấy quý vị. Tiến cao hơn, ở nơi đâu? Trong bốn thánh pháp giới. Vô minh đã phá, bốn thánh pháp giới chẳng còn nữa, tìm chẳng thấy mười pháp giới, đến nơi đâu? Đến Nhất Chân pháp giới, là cõi Thật Báo của chư Phật. Đoạn sạch tập khí căn bản vô minh, cõi Thật Báo chẳng còn. Cõi Thật Báo cũng chẳng thật. Phàm những gì có hình tướng đều là hư vọng. Đức Phật chẳng nói cõi Thật Báo của chư Phật Như Lai là ngoại lệ. Chẳng hề nói, vì thế, cõi Thật Báo vẫn là hư vọng. Đoạn sạch vô thỉ vô minh, bao lâu sẽ đoạn sạch? Trong kinh giáo, đức Phật bảo là ba đại A-tăng-kỳ kiếp. Chư vị phải biết: Ba đại A-tăng-kỳ kiếp chẳng phải là nói về thời gian chúng ta tu hành. Thời gian chúng ta tu hành thành Phật là vô lượng kiếp. Tính từ ngày đại triệt đại ngộ, minh tâm kiến tánh, quý vị phá vô minh, nhưng tập khí vô minh chưa đoạn. Tập khí vô minh rất khó đoạn. Chẳng cần quan tâm đến tập khí vô minh, dần dần tự nó sẽ chẳng còn, thời gian dài bao lâu? Ba đại A-tăng-kỳ kiếp. Đến khi đó, tập khí hoàn toàn chẳng có, cõi Thật Báo cũng chẳng có, đó chính là “phần vũ trụ chẳng thấy được” như các nhà khoa học đã nói, trở về Tịch Quang, trở về tự tánh. Trở về tự tánh, có khởi tác dụng hay không? Khởi tác dụng. Trong tự tánh, tuy thứ gì cũng đều chẳng có, hiện tượng tinh thần chẳng có, hiện tượng vật chất chẳng có, nhưng nó có thể hiện. Vì sao nó có thể hiện? Chúng sanh có cảm, nó bèn hiện, nó có thể cảm ứng đạo giao cùng tất cả hết thảy chúng sanh trong mười pháp giới. Khoa học chẳng có cách nào lý giải sự cảm ứng đạo giao ấy, vì sao? Nó tương ứng với Thường Tịch Quang, tương ứng với tự tánh, chẳng tương ứng với mười pháp giới; nó cũng chẳng tương ứng với cõi Thật Báo. Vì lẽ đó, phát hiện của các nhà khoa học rất có lý, dùng Phật pháp để giải thích sẽ giải thích thông suốt. Điều họ còn đang nghi vấn, chúng ta đã hiểu rất rõ rệt.

Ở chỗ nào có thể nhìn ra chân tướng sự thật này? Tự tánh vốn định. Khi Huệ Năng đại sư khai ngộ đã nói: “Nào ngờ tự tánh, vốn chẳng dao động”, câu này nói “tự tánh vốn định”. Tự tánh vốn định ắt phải là sáu căn ở trong cảnh giới sáu trần mà chẳng khởi tâm, không động niệm, tự tánh vốn định bèn lộ ra, quý vị mới có thể thấy chân tướng sự thật. Quý vị thấy thế giới vi mô càng thấu triệt hơn Lượng Tử Lực Học hiện thời. Phát hiện của Lượng Tử Lực Học còn kém những điều được nói trong kinh Phật rất lớn. Trong thế giới vĩ mô, họ nói chín mươi phần trăm chẳng thấy, thì như chúng tôi vừa mới báo cáo cùng chư vị, trở về tự tánh. Hết thảy các pháp lưu lộ từ tự tánh, cuối cùng vẫn trở về tự tánh. Các hiện tượng ấy là tự nhiên, trong kinh Phật có một thuật ngữ là “pháp nhĩ như thị”, [có thể hiểu là] quy luật tự nhiên vốn là như vậy. Đó là một sự đại tuần hoàn, trở về tự tánh mới thật sự là đại viên mãn. Do đó, sanh về cõi Thật Báo Trang Nghiêm chưa phải là thật sự viên mãn; trở về Thường Tịch Quang mới là thật sự viên mãn. Chúng ta thấy bốn loại vô ngại biện tài này, hàng Pháp Thân đại sĩ mới có, kẻ bình phàm há có năng lực ấy? Nay chúng ta liễu giải các hiện tượng này do dựa vào kinh Hoa Nghiêm. Đọc kinh Hoa Nghiêm mới biết, lý luận là như vậy đó!

Loại thứ hai, “Pháp Vô Ngại Biện. Vị đạt nhất thiết chư pháp danh tự, phân biệt vô trệ cố” (Pháp Vô Ngại Biện, nghĩa là thông đạt danh tự của hết thảy các pháp, phân biệt chẳng trệ ngại). Loại thứ hai và loại thứ ba nói đến phương pháp. Đầu tiên nói về pháp, “pháp” là hết thảy các pháp, [ở đây là] nói theo pháp tướng, phần trên là nói theo Lý, tức Lý của hết thảy các pháp. Ở đây là tướng của hết thảy các pháp, hiện tướng, quý vị có thể biết danh tự của hết thảy các pháp. Danh tự do đâu mà có? Danh tự do con người đặt ra. Bất luận là ai, bất luận là người nước nào, hiện nay nói là người thuộc bất luận tinh cầu nào, bất luận là chúng sanh thuộc không gian bất đồng nào, đều đặt tên cho các pháp. Quý vị đều biết, chẳng cần học mà biết toàn bộ. Có thật hay không? Thật đấy. Có chứng cớ! Quý vị thấy tiến sĩ Giang Bổn Thắng của Nhật Bản làm thí nghiệm với nước. Nước có năng lực như thế đó, nó chưa hề học, nhưng chúng ta viết chữ Hán, nó nhận biết. Quý vị viết tiếng Anh, nó cũng nhận biết. Tiếng Tây Ban Nha nó cũng nhận biết. Có rất nhiều văn tự của thổ dân đối với nó đều chẳng có chướng ngại, chúng ta biết đó là năng lực sẵn có trong tự tánh. Trong các chiều không gian khác nhau ngoài không gian, họ đặt tên cho vạn sự vạn vật, người minh tâm kiến tánh đều biết toàn bộ, đều nhận biết. Vì vậy, nước có thể thấy, nghe những ngôn ngữ, âm thanh ấy chẳng chướng ngại; lại còn hiểu ý nghĩ của con người. Chẳng cần nói chuyện, quý vị khởi tâm động niệm, nó liền biết toàn bộ. Ý niệm của quý vị thiện, quý vị thấy nó sẽ đáp trả bằng kết tinh vô cùng đẹp đẽ, quý vị thấy ngay! Ý niệm của quý vị bất thiện, nó kết tinh rất xấu xí, rất khó coi. Tiến sĩ Giang Bổn Thắng thí nghiệm mười mấy năm, mỗi ngày đều làm thí nghiệm cả ngàn lần. Họ có một nhóm nhỏ, tôi đến thăm phòng thí nghiệm của ông ta hai lần, là thật, chẳng giả, khoa học gia thừa nhận. Do đó, Tánh Đức chẳng thể nghĩ bàn.

Thứ ba, “Từ Vô Ngại Biện. Ư chư pháp danh tự nghĩa lý, tùy thuận nhất thiết chúng sanh thù phương dị ngữ, vị kỳ diễn thuyết, năng linh các các đắc giải cố” (Từ Vô Ngại Biện: Đối với danh từ, nghĩa lý của các pháp, thuận theo ngôn ngữ khác biệt của hết thảy chúng sanh ở các nơi khác nhau mà vì họ diễn nói, khiến cho ai nấy đều được hiểu). Từ (辭) là ngôn ngữ. Quý vị có năng lực hằng thuận chúng sanh. Bất luận ngôn ngữ hoặc văn tự nào, quý vị chẳng cần học mà thông hiểu toàn bộ. Hễ tiếp xúc liền thông hiểu, vì sao? Hết thảy các pháp chẳng lìa tự tánh. Trong kinh Đại Thừa, đức Phật thường dạy chúng ta: Những pháp ấy do đâu mà có? Duy tâm sở hiện, duy thức sở biến. Tự tánh là chân tâm, ngoài tâm chẳng có pháp, ngoài pháp chẳng có tâm. Chỉ cần chân tâm trông thấy, chân tâm hiện ra vạn pháp. Toàn thể vũ trụ, Phật pháp nói là “khắp pháp giới hư không giới”, quý vị hiểu rõ toàn bộ, chướng ngại gì cũng đều chẳng có. Chẳng có gì không biết, chẳng có gì không nói được, vô ngại biện tài mà!

Thứ tư, “Nhạo Thuyết Vô Ngại Biện, vị tùy thuận nhất thiết chúng sanh căn tánh sở nhạo văn pháp nhi vị thuyết chi, viên dung vô trệ cố” (Nhạo Thuyết Vô Ngại Biện, nghĩa là thuận theo căn tánh và pháp muốn được nghe của hết thảy chúng sanh mà vì họ diễn thuyết viên dung chẳng trệ ngại). Loại thứ bốn này là đại đức trong tứ biện tài. Đức lớn ấy là hoan hỷ nói, chẳng cần quý vị phải thỉnh giáo, rất nhiệt tâm, hễ gặp quý vị liền bảo ban. Đức Phật có thể quán cơ, [tức là] xét căn tánh của hết thảy chúng sanh, nói pháp tương ứng với căn tánh của quý vị, nên quý vị có thể nghe, hiểu, có thể lý giải. Những thứ quý vị nghe chẳng hiểu, Ngài sẽ không nói. Những thứ quý vị chẳng cần biết, Ngài chẳng nói. Ứng cơ thuyết pháp, hoan hỷ thuyết pháp. Đó là “nhạo thuyết”. Nhạo (樂) là vui vẻ. Ở đây, chữ này không đọc là Lạc, Lạc là vui sướng, phải đọc là Nhạo. “Nhạo” là ưa thích, mến chuộng, yêu thích, mang ý nghĩa ấy, [nên nói là] “nhạo thuyết”. Vì thế, điều này là đức. Nếu người ấy chẳng ưa nói, tuy có những biện tài trước đó, chúng sanh chẳng đạt được lợi ích. Chúng sanh được lợi ích là do người ấy đại từ đại bi, ưa thích nói, chủ động nói với chúng ta. Thuở tại thế, Thích Ca Mâu Ni Phật ưa thích nói, hễ gặp kẻ khác bèn nói. Có người, Phật nhất định chờ kẻ ấy lên tiếng hỏi, nêu lên câu hỏi rồi Phật mới nói. Có những người chẳng hỏi han gì, đức Phật vẫn nói với họ. Bộ kinh này do A Nan hỏi, đức Phật mới nói. Kinh Di Đà chẳng ai hỏi, do chính đức Phật tự nói. Ai có thể hỏi, ai chẳng thể hỏi, đức Phật đều biết, chẳng có gì không biết. Do đó, nên dùng thân gì để đắc độ, Ngài bèn hiện thân ấy. Phải nên thuyết pháp nào, lúc này, chỗ này, quý vị hiện đang thuộc vào giai đoạn nào, quý vị cần biết pháp gì, đức Phật đều có thể nói, đều có thể giúp đỡ, giải quyết hết thảy những nghi nan tạp chứng hiện tiền, lòng từ bi đấy!

Trong ấy, quan trọng nhất là giúp quý vị phá mê khai ngộ. Đấy mới là ý nghĩa chân thật trong vô lượng biện tài của đức Phật, dụng ý chân chánh là giúp quý vị phá mê khai ngộ. Rốt cuộc là mục tiêu như thế này: Giúp quý vị đại triệt đại ngộ, giúp quý vị minh tâm kiến tánh, giúp quý vị viên thành Phật đạo, đó là Phật giáo. Chỉ có người thật sự đạt được lợi ích chân thật do sự giáo hóa của đức Phật thì mới biết cảm ơn. Chưa đạt được lợi ích chân thật, tâm cảm ơn ấy đều chẳng phải là chân thật. Nói ân đức của Phật to như thế nào, kẻ ấy chẳng biết. Kẻ ấy mê hoặc, điên đảo, làm sao biết được? Ngày nào kẻ ấy giác ngộ thì mới hiểu, mới sám hối. Đức Phật đời đời kiếp kiếp quan tâm, nhưng [chúng sanh] chẳng biết cảm ơn. Tuy họ chẳng biết cảm ơn, đức Phật vẫn quan tâm, chăm sóc, trọn chẳng nói “các ngươi chẳng cảm ơn, ta sẽ không bận tâm đến các ngươi nữa”. Thậm chí quý vị khinh lờn, nhục mạ Phật, Bồ Tát, hủy diệt Phật, Bồ Tát; Phật, Bồ Tát vẫn quan tâm, chăm sóc. Quý vị thấy các Ngài từ bi đến mức ấy, chẳng phải là tri kiến phàm phu! Vì sao? Vì các Ngài biết hết thảy vạn pháp trong khắp pháp giới hư không giới và các Ngài là một Thể, do cùng một tự tánh hiện ra, do cùng một tự tánh sanh ra, là “cùng một tự tánh, cùng một Thể”. Sách Hoàn Nguyên Quán gọi cái Thể ấy là “tự tánh thanh tịnh viên minh thể”. Chư Phật Như Lai sanh từ tự tánh ấy, mà lũ chúng sanh đông đảo chúng ta cũng sanh từ đó. Súc sanh, ngạ quỷ, địa ngục, cây cối, hoa, cỏ, núi, sông, đại địa đều sanh từ nó, cùng một Thể. Quý vị làm chuyện sai trái, làm chuyện xấu xa, lầm lỗi gì, các Ngài chẳng bận lòng. Trong tâm quý vị có thứ này thứ nọ, chứ tâm các Ngài sạch làu, hoàn toàn chẳng có [vướng mắc gì]. Đó chính là chân tâm, tự tánh của quý vị, nhưng chính quý vị đã mê mất. Nay quý vị đang sử dụng vọng tâm, sử dụng vọng niệm. Vì lẽ đó, Phật có thể viên dung vô ngại, vì hết thảy chúng sanh thị hiện, thuyết pháp.

“Thượng biểu chư Đại Sĩ khế ư thánh trí, đắc vô ngại chi biện tài, thiện ứng căn cơ, quảng tuyên diệu biện, cố viết: Đắc Phật biện tài” (Các thuyết trên đây cho rằng các bậc Ðại Sĩ khế hợp thánh trí, đắc vô ngại biện tài, khéo thích ứng căn cơ, giảng giải rộng rãi, bàn luận khéo léo, nên bảo là “đắc Phật biện tài”). Do đó, chúng ta học Phật, hiểu đạo lý này, biết do công phu Giới, Định, Huệ cao hay thấp thì mới có thể khôi phục vô ngại biện tài nơi tự tánh của chính mình. Nếu không từ Giới, Định, Huệ, mà nương vào học rộng nghe nhiều kinh giáo, thì dường như cũng có biện tài vô ngại, nhưng đó có phải là biện tài như kinh đã nói hay không? Chẳng phải! Vì quý vị chẳng có trí huệ, quý vị vẫn bị tập khí phiền não nắm quyền làm chủ, lấy đâu ra biện tài? Biện tài kiểu đó gặp người ta đưa ra câu hỏi, quý vị vẫn chẳng có cách nào giải đáp. Sau khi trí huệ đã khai, chẳng thể nào có hiện tượng ấy, [bất cứ câu hỏi nào cũng] đều có thể giải đáp.

Đoạn cuối cùng: “Chân Giải phục tấn nhất giải viết” (Sách Chân Giải lại còn giải thích rộng thêm như sau). Vị đại đức Nhật Bản này rất giỏi, những câu nói ấy đều xuất phát từ kinh Phật. “Nhược y Căn Bản Giáo, đản thuyết nhất tự, diệc vi đắc Phật biện tài, truyền Như Lai như thật ngôn cố. Bất đản thử Bồ Tát nhĩ, phàm phu thuyết diệc đồng chư Phật biện tài. Tán dương Phật huệ công đức, khai hóa thập phương hữu duyên nhi dĩ” (Nếu nương theo Căn Bản Giáo, chỉ nói một chữ cũng là đắc Phật biện tài vì truyền lời chân thật của Như Lai vậy. Không chỉ những Bồ Tát này được như thế, mà lời của phàm phu nói cũng giống như biện tài của chư Phật. Tán dương công đức Phật huệ chỉ nhằm để khai hóa kẻ hữu duyên trong mười phương mà thôi). Lời này nói rất hay, sách Chân Giải đúng là nói rất hay, “nương vào Căn Bản Giáo”. Căn Bản Giáo là gì? Không khởi tâm, không động niệm là Căn Bản Giáo; khởi tâm động niệm chẳng phải là Căn Bản Giáo. Không khởi tâm, không động niệm, chỉ nói một chữ mà có thể hiển thị biện tài trong tự tánh, chữ nào vậy? Nói thông thường thì là chữ Phật. Chỉ nói một chữ Phật này là được rồi, toàn bộ đều được biểu thị. Nếu nói theo ý nghĩa càng sâu hơn, bất cứ chữ nào, không nhất định phải là chữ Phật, bất cứ chữ nào [cũng được], vì sao? Một chính là hết thảy, hết thảy chính là một, nó lưu lộ từ tự tánh. Bất cứ chữ nào cũng đều từ tự tánh lưu lộ, đều trở về tự tánh. Ý nghĩa này quá sâu, quá mầu nhiệm! Quý vị hiểu đạo lý này, quý vị mới biết trong Thiền Tông có một loại ứng đối gọi là “Thiền cơ”. Họ nói chuyện, chúng ta ở bên cạnh, nghe không hiểu, chẳng biết nghĩa là gì. Những điều đó đều thuộc loại “nương vào Căn Bản Giáo”, nói một chữ, nói hai chữ, nói một câu, nói hai câu đều chẳng sao cả. Đó thật sự là biện tài của Phật. Thật sự hiểu, người ấy cũng nhập cảnh giới. Nếu người ấy chẳng nhập cảnh giới này, sẽ không hiểu. Cũng có nghĩa là nếu người ấy chưa đắc Căn Bản Trí, người ấy cũng không hiểu. Người đắc Căn Bản Trí thì đôi bên có thể thông hiểu lẫn nhau, có thể thấu hiểu. Chưa đắc Căn Bản Trí mà dùng phương pháp này thì sai mất rồi, vẫn phải là dùng phương pháp thế gian thì người thế gian mới hiểu. Đó là thuyết pháp thích ứng căn cơ, đối với loại người nào nên dùng phương pháp nào. Hôm nay đã hết thời gian rồi, chúng ta học tập tới chỗ này.

Tập 130

Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin mời ngồi xuống. Xin xem Đại Thừa Vô Lượng Thọ Kinh Giải, trang một trăm bốn mươi tám, dòng thứ sáu đếm từ dưới lên, xem từ câu thứ hai:

“Chân Giải phục tấn nhất giải viết: Nhược y Căn Bản Giáo, đản thuyết nhất tự, diệc vi đắc Phật biện tài, truyền Như Lai như thật ngôn cố. Bất đản thử Bồ Tát nhĩ, phàm phu thuyết diệc đồng chư Phật biện tài. Tán dương Phật huệ công đức, khai hóa thập phương hữu duyên nhi dĩ” (Sách Chân Giải lại còn giải thích rộng thêm như sau: “Nếu nương theo Căn Bản Giáo, chỉ nói một chữ cũng là đắc Phật biện tài vì truyền lời chân thật của Như Lai vậy. Không chỉ những Bồ Tát này được như thế, mà lời của phàm phu nói cũng giống như biện tài của chư Phật. Tán dương công đức Phật huệ chỉ nhằm để khai hóa kẻ hữu duyên trong mười phương mà thôi”). Ngày hôm qua chúng ta học đến câu này. Trong ấy có ý nghĩa rất sâu, rất đáng cho chúng ta học tập. Nương vào Căn Bản Giáo: Căn bản là tự tánh, hết thảy các pháp thế gian và xuất thế gian đều lưu lộ từ tự tánh, cuối cùng vẫn là trở về tự tánh. Đó là pháp căn bản, giống như Hiền Thủ quốc sư đã nói trong Vọng Tận Hoàn Nguyên Quán. “Đản thuyết nhất tự” (chỉ nói một chữ): Chúng ta nêu ra một chữ, nêu ra một chữ Phật; trên thực tế, một chính là hết thảy, hết thảy chính là một. Bất cứ chữ nào cũng đều được, bất cứ pháp gì cũng đều được, vì sao? Nó chẳng lìa tự tánh. Chúng ta là phàm phu, chưa đạt đến tầng cấp này, chẳng đạt đến cảnh giới cao như thế. Dùng tỷ dụ để nói, chúng ta sẽ dễ tiếp nhận hơn. Phật có nghĩa là gì? Kinh điển đã dạy: [Phật có] ý nghĩa giác ngộ. Dựa vào đâu để giác ngộ? Trí huệ. Có ý nghĩa hoàn toàn giống như Giới, Định, Huệ đã nói trong các phần trước. Huệ sẵn có trong tự tánh, Định thì sao? Giới luật thì sao? Đều là sẵn có trong tự tánh. Lìa khỏi tự tánh thì tìm đâu ra Giới, Định, Huệ? Do đó, chúng ta phải biết: Giới, Định, Huệ là Tánh Đức, tự tánh vốn sẵn có trí huệ và đức tướng, trong kinh Hoa Nghiêm, đức Phật đã nói rất nhiều.

Trong hết thảy các pháp chân, vọng, tà, chánh, Lý, Sự, nhân, quả, đều có thể giác liễu minh đạt, đều giác ngộ, đều hiểu rõ, đều thông đạt, chẳng bị chướng ngại. Do đó, trong Phật môn có một câu: “Pháp nào chẳng phải là Phật pháp?” Đức Phật dạy: “Hết thảy chúng sanh vốn là Phật”, ý nghĩa bao hàm trong từ ngữ “hết thảy chúng sanh” rất rộng. Người bình phàm chúng ta có thể biết đến toàn là người, [nên thường nghĩ] dường như hết thảy chúng sanh đều là người. Hết thảy mọi người vốn là Phật, súc sanh có phải là Phật hay không? Ngạ quỷ có phải là Phật hay không? Quỷ thần có phải là Phật hay không? Hoa, cỏ, cây cối có phải là Phật hay không? Núi, sông, đại địa có phải là Phật hay không? Gió, mây, mưa, tuyết, các hiện tượng tự nhiên có phải là Phật hay không? Tất cả đều là! Vì sao? Chúng do các duyên hòa hợp mà sanh ra, nên được gọi là “chúng sanh”. Vì thế, “chúng sanh” không chỉ là nói về nhân loại chúng ta. Nói theo khoa học hiện thời, theo cách phân loại của khoa học, hết thảy vạn sự vạn vật được chia thành ba loại lớn: động vật, thực vật, khoáng vật. Phật pháp phân chia càng tỉ mỉ hơn, y báo và chánh báo trang nghiêm trong mười pháp giới. Chánh báo là chính mình, y báo là hoàn cảnh. Trong hoàn cảnh có hoàn cảnh nhân sự, có hoàn cảnh giữa chúng ta và hết thảy động vật, hoàn cảnh cùng hết thảy thực vật, hoàn cảnh cùng hết thảy khoáng vật, núi, sông, đại địa, cho đến với các hiện tượng tự nhiên. Tiến hơn bước nữa, các nhà khoa học cho biết, hết thảy sanh vật trong các chiều không gian khác biệt đều là hoàn cảnh của chúng ta. Đức Phật phân loại [cặn kẽ] hơn các nhà khoa học rất nhiều, phân loại khá tỉ mỉ.

Trong “hết thảy [các thứ ấy]”, hết thảy vốn là Phật, chẳng có gì không phải là Phật. Một đóa hoa, một chiếc lá vốn là Phật, một hạt bụi, một hạt cát vốn là Phật. Kinh Hoa Nghiêm nói: “Tình và vô tình, cùng viên thành Chủng Trí”. Quý vị thấy một chữ Phật biểu thị [toàn bộ những điều ấy]. Phải là người nào? Phải là người thông đạt; người chẳng thông đạt sẽ không được. Người thông đạt tùy tiện lấy bất cứ pháp nào đều đắc biện tài của Phật. Điều này là thật, chẳng giả tí nào! Nếu phàm phu chúng ta mê mất tự tánh, không chỉ chẳng biết chính mình vốn là Phật, mà còn quyết định chẳng thể nào nhận biết hết thảy vạn sự vạn vật vốn là Phật. Chắc chắn họ sẽ không thể tin tưởng, một đóa hoa, một chiếc lá, làm sao có thể là Phật cho được? Họ chẳng hiểu rõ. Trong mắt Phật, [vạn sự vạn vật] đều là Phật. Trong tầm mắt của phàm phu, nhà Phật lại có một câu: “Có pháp nào là Phật pháp?” Quý vị thấy đối với người giác ngộ, có pháp nào chẳng phải là Phật pháp? Nói theo bọn phàm phu chúng ta, có pháp nào là Phật pháp? Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh cũng không phải là Phật pháp; kinh Đại Thừa Vô Lượng Thọ chúng ta đang học ở đây cũng không phải là Phật pháp. Vì sao? Mê chứ chẳng giác! Phật có nghĩa là “giác”. Đã giác thì hết thảy đều là [Phật pháp], chẳng giác thì hết thảy đều chẳng phải [là Phật pháp]. Phật pháp nói rất tuyệt diệu! Chúng ta phải biết đạo lý và chân tướng sự thật này, cũng như “đắc Phật biện tài” đang được nói ở đây đều là thật, chẳng giả!

“Truyền Như Lai như thật ngôn cố” (vì truyền lời chân thật của Như Lai vậy). Kinh giáo là lời “như thật” (đúng với sự thật) của Như Lai. “Thật” (實) là chân thật. Thuở tại thế, Thích Ca Mâu Ni Phật giảng kinh, giáo hóa suốt bốn mươi chín năm, những lời Ngài nói đều là lời chân thật. Không chỉ hàng Bồ Tát là như thế, tức là một vạn hai ngàn vị Bồ Tát tham gia pháp hội này là như thế, mà những gì phàm phu nói cũng giống như biện tài của chư Phật. Đó là nói theo Lý, chẳng phải là nói theo Sự. Người chứng đắc nghĩa lý biết điều này. Người chưa chứng đắc, nhưng đọc kỹ kinh Đại Thừa cũng biết. Họ nghe Phật nói, nghe các vị Bồ Tát nói, nghe quá nhiều, đã quen tai, cũng có thể chấp nhận, nhưng chính người ấy chẳng phải là tự mình chứng đắc. Người ấy có thể khẳng định, có thể tiếp nhận, đó gọi là “giải ngộ”; còn chính mình thật sự chứng đắc thì là “chứng ngộ”, cảnh giới sai biệt rất lớn. Giải ngộ mà nếu không tu hành, sẽ chẳng thể thành tựu, chỉ có thể ở trong thế gian này, đúng như người hiện tại đã nói: Người nào đó là nhà Phật học, người ấy có thể được gọi là một nhà Phật học. Học rộng nghe nhiều kinh giáo, nhưng tập khí phiền não chưa đoạn, một phẩm Kiến Tư Hoặc vẫn chưa phá, tuy là một nhà Phật học, chẳng có mảy may liên quan đến liễu sanh tử xuất tam giới, phải biết điều này! Trong Phật học, người ấy chẳng có Giới, Định, Huệ; Phật học là pháp thế gian, không phải là pháp xuất thế gian. Thật sự có Giới, Định, Huệ, nhưng chẳng có Phật pháp, giống như kẻ không biết chữ, chưa từng học hành, cũng chưa hề nghe kinh ngày nào, người ấy như thế nào? Người ấy thật sự có Phật pháp, khác hẳn! Vì vậy, công phu chân thật chẳng lìa Giới, Định, Huệ. Có Giới, Định, Huệ là thật, chẳng có Giới, Định, Huệ là giả. Do đó, tôi khuyên các đồng học chớ nên coi nhẹ Giới, Định, Huệ. Niệm Phật vãng sanh mà chẳng có Giới, Định, Huệ thì cũng chẳng thể vãng sanh. Bất quá Tây Phương Cực Lạc thế giới rất đặc thù, hễ có chút phần Giới, Định, Huệ bèn có thể vãng sanh, chẳng giống các pháp môn khác. Trong tám vạn bốn ngàn pháp môn, Giới, Định, Huệ nhất định phải vẹn toàn, thật sự đạt tiêu chuẩn thì mới có thể thành tựu. Có chút phần, sẽ thất bại, sẽ chẳng thể thành tựu.

Chúng ta biết, trong kinh giáo, đức Thế Tôn thường giới thiệu sáu tầng trời Dục Giới. Chỉ cậy vào tu phước, Thượng Phẩm Thập Thiện chỉ có thể sanh đến Đao Lợi Thiên. Phía trên Đao Lợi Thiên là Dạ Ma Thiên, chỉ cậy vào Thập Thiện sẽ chẳng đến được, còn phải tu gì? Còn phải tu Định, có một chút công phu định lực thì mới có thể sanh vào tầng trời thứ ba trong Dục Giới là Dạ Ma Thiên. Tầng trời thứ tư, Định sâu hơn chút nữa, tầng thứ năm, tầng thứ sáu, Định càng sâu hơn. Nhưng các thứ Định sâu hơn ấy đều chẳng gọi “chưa đắc Định”, chưa đạt mức! Ví như học hành trong nhà trường, sáu mươi điểm là đạt tiêu chuẩn. Trường học hiện thời [ấn định điểm số như thế nào] tôi không biết, hồi tôi đi học thì sáu mươi điểm là đạt tiêu chuẩn. Xét theo công phu định lực của họ, đối với công phu định lực của trời Dạ Ma, đại khái là hai mươi điểm có thể sanh vào Dạ Ma Thiên, ba mươi điểm liền sanh trong Đâu Suất Thiên, bốn mươi điểm bèn sanh trong Hóa Lạc Thiên, năm mươi điểm bèn sanh trong Tha Hóa Tự Tại Thiên. Sáu mươi điểm bèn đạt tiêu chuẩn, không ở trong Dục Giới, mà đạt đến Sơ Thiền. Trong Tứ Thiền Thiên, đạt đến Sơ Thiền, đạt tiêu chuẩn, mới gọi là “thật sự đắc Thiền Định”; còn mức Thiền Định trong bốn tầng trời ấy của Dục Giới được gọi là “Định chưa đến nơi đến chốn”. Nói theo cách hiện thời, sẽ là “chẳng đạt mức”, mọi người sẽ dễ hiểu, người ấy chưa đạt đến công phu đó. Vì thế, quý vị đắc Sơ Thiền, bèn sanh trong Sơ Thiền Thiên, thuộc vào Sắc Giới, chẳng phải là Dục Giới. Công phu Thiền Định sâu hay cạn khác nhau, chia thành bốn đẳng cấp: Sơ Thiền, Nhị Thiền, Tam Thiền, Tứ Thiền. Lại lên cao hơn nữa là đắc Tứ Không Định, càng cao hơn Tứ Thiền Định, cũng chia thành bốn đẳng cấp, nên gọi chung là Bát Định. Trong Phật học thường nói là Tứ Thiền Bát Định, nhưng trên thực tế là Bát Định, tức là Tứ Thiền Định cộng thêm Tứ Không Định, chẳng thuộc trong Dục Giới. Chẳng có công phu ấy sẽ không được, phải đạt công phu thật sự.

Định là gì? Trong cuộc sống hằng ngày, công việc, xử sự, đãi người, tiếp vật, có thể giữ gìn tâm thanh tịnh bình đẳng của chính mình, chẳng bị hoàn cảnh bên ngoài quấy nhiễu. Trong kinh, đức Phật thường nói “tùy duyên bất biến”, hằng thuận chúng sanh, tâm thanh tịnh bình đẳng chẳng bị quấy nhiễu. Bất luận thuận cảnh, nghịch cảnh, thiện duyên, ác duyên, đều dùng tâm bình đẳng để đối đãi, đó là Định. Vì sao? Vì người ấy biết hết thảy chúng sanh, y báo và chánh báo trang nghiêm trong mười pháp giới và chính mình có cùng một tự tánh, cùng một thanh tịnh viên minh thể, do là một Thể, tâm người ấy liền định. Không hiểu rõ đạo lý này, hoặc liễu giải đạo lý này chưa đủ sâu, liễu giải chẳng thấu triệt, hễ cảnh giới hiện tiền, tâm luôn bị cảnh giới bên ngoài ảnh hưởng. Nay chúng ta còn bị ảnh hưởng như vậy thì phải nâng cao tánh cảnh giác của chính mình. Vì sao? Công phu quá kém! Cảnh giới bên ngoài tốt hay xấu? Tốt! Luôn luôn là cảnh giới tốt. Giống như thầy đến khảo hạch, trò hỏng thi, còn có sai biệt khá lớn thì phải nỗ lực, phải tinh tấn. Phàm phu cũng có thể có biện tài giống như chư Phật; điều này thuộc về giải ngộ, chưa phải là chứng ngộ. Cũng như vậy, có thể tán dương công đức của Phật huệ, cũng có thể khai hóa chúng sanh hữu duyên trong mười phương. Trong các chúng sanh hữu duyên, có rất nhiều kẻ hồ đồ nhất thời, mê hoặc nhất thời, mê rất nghiêm trọng, nhưng phải hiểu, trong đời quá khứ, người ấy đã tu tập, tích lũy thiện căn rất sâu dầy, có khi được chúng ta dẫn phát, sẽ phát hiện điều gì? Phát hiện người ấy cao hơn ta rất nhiều, chúng ta hãy hoan hỷ, cung kính, chớ nên ghen tỵ, chướng ngại. Hễ chướng ngại, ghen tỵ, quý vị đã sai mất rồi! Phải hoan hỷ, cung kính.

Tới sau mà ở trước, cổ nhân nói: “Màu xanh phát xuất từ màu chàm, nhưng vượt trỗi màu chàm”. Học trò được thầy chỉ dạy; sau này, trò vượt trỗi thầy, tâm thầy hoan hỷ. Vì sao? Thế hệ sau khá hơn thế hệ trước, đó là cảnh giới tốt đẹp. Nếu thầy dạy học trò mà trong tương lai thành tựu của họ đều thua kém thầy, thầy đau buồn; nói theo phương diện dạy học, thầy chẳng có thành tựu. [Trò thành tựu] giống như thầy thì vẫn chưa kể là thành tựu, nhất định phải cao hơn quý vị. Dụng tâm của cổ nhân chẳng giống người hiện thời! Cổ nhân thật sự hy vọng thế hệ kế thừa tốt đẹp hơn thế hệ của chính mình. Người làm cha mẹ hy vọng con cái vượt trỗi chính mình. Bất luận đức hạnh, trí huệ, hay phước báo, đều mong cho con cái vượt trỗi chính mình, xứng đáng với tổ tông, xứng đáng với gia tộc, trong gia đình mới xuất hiện nhân tài. Tâm tình của thầy chẳng khác gì tâm tình của cha mẹ đối với con cái, thầy mong mỏi học trò vượt trỗi chính mình. Trong xã hội, bất luận cơ cấu của chánh phủ hoặc cơ cấu của tư nhân, người lãnh đạo hy vọng những kẻ được lãnh đạo sẽ vượt trỗi chính mình. Vì sao? Sự nghiệp ấy có người thừa kế, mỗi thế hệ sau giỏi hơn thế hệ trước. Nếu chẳng có người kế tục, quý vị mất đi, hết thảy đều tiêu tan. Trên phiếu thành tích, chỉ chấm điểm zero, quý vị chẳng có mảy may thành tựu gì! Nếu chư vị hiểu đạo lý này, liễu giải chân tướng sự thật này, quý vị có thể thấu hiểu cổ nhân yêu thương thế hệ kế tiếp như thế nào, thật sự dụng tâm bồi dưỡng thế hệ kế tiếp, đó là một đại sự bậc nhất trong sự nghiệp của cả đời họ. Vì thế, trong xã hội của người xưa, người tiến cử hiền tài được cấp trên ban thưởng. Quý vị có thể thay quốc gia tuyển lựa, đề bạt nhân tài, nhân tài ấy trong tương lai thật sự vượt trỗi chính mình, quốc gia bèn ban thưởng cao nhất. Do vậy, cổ nhân dụng tâm, niệm niệm thường nghĩ vì người khác, chẳng nghĩ đến chính mình.

“Lợi ích tha đức” (đức hạnh lợi ích người khác), câu đầu tiên là nói đến biện tài. Biện tài là trí huệ, là phương tiện thiện xảo, thuộc loại năng lực, sau đó phải có công phu tu hành chân thật. Chẳng có công phu tu hành chân thật, sẽ là giả. Thứ giả dối nhất định bị kẻ khác vạch trần. Khi bị vạch trần, sẽ chẳng đáng một đồng! Do đó, tiếp theo chữ Chân là gì? “Trụ Phổ Hiền hạnh”. Hãy chú trọng chữ Trụ. “Trụ” (住) là an trụ, vĩnh viễn chẳng rời khỏi. “Thượng văn dĩ ngôn chư đại sĩ hàm cộng tuân tu Phổ Hiền đại sĩ chi đức, kim văn vân trụ Phổ Hiền hạnh, biểu chư đại sĩ hàm an trụ ư Phổ Hiền đại sĩ chi đại hạnh, các các dĩ thập đại nguyện vương đạo quy Cực Lạc” (trong phần trước, kinh nói các Ðại Sĩ “đều cùng tuân tu đức của Phổ Hiền Ðại Sĩ”. Ở đây, kinh chép “trụ Phổ Hiền Hạnh”, ý nói các Ðại Sĩ đều an trụ đại hạnh của Phổ Hiền Ðại Sĩ. Mỗi vị đều dùng mười đại nguyện vương dẫn dắt quy về Cực Lạc). Đây là thật sự hành, “trụ Phổ Hiền hạnh” là thật sự hành. Phía trước chỉ nói mọi người đều tuân tu đức của Phổ Hiền đại sĩ, còn trong câu này là thật sự hành. Bồ Tát không tu Phổ Hiền hạnh, sẽ chẳng thể thành Phật. Cùng một đạo lý giống như vậy, người học Tịnh Độ chúng ta không tu Phổ Hiền hạnh, sẽ chẳng thể vãng sanh. Tuy chưa tu Phổ Hiền hạnh, nhưng đã phát cái tâm ấy, tâm ấy là gì? Là tâm Bồ Đề. Thật sự phát Bồ Đề tâm, nhưng ta còn chưa thể làm được, vẫn có thể vãng sanh. Pháp môn Tây Phương Cực Lạc thế giới quá to, chỉ cần khi nào có được vài điểm [trong Phổ Hiền hạnh], đều có thể vãng sanh. [Tức là] nếu điểm số Phổ Hiền hạnh càng cao, quý vị vãng sanh Tây Phương Cực Lạc thế giới sẽ không ở trong cõi Đồng Cư. Thật sự đạt tiêu chuẩn, đạt tiêu chuẩn nơi Phổ Hiền hạnh, quý vị sanh vào cõi Thật Báo Trang Nghiêm trong Tây Phương Cực Lạc thế giới. Công phu kém hơn một chút, chưa đạt tới mức độ ấy, sẽ sanh trong cõi Phương Tiện Hữu Dư. Đã phát tâm, phải nghiêm túc thực hiện, đương nhiên sẽ có phần sanh về cõi Đồng Cư.

Chúng ta phải đọc Phổ Hiền hạnh mỗi ngày, tổ sư đã xếp hạnh ấy vào khóa tụng sáng tối. Tịnh Tông Học Hội thành lập, chúng tôi đề ra năm khoa hạnh môn để tu hành. Năm khoa mục ấy, mỗi ngày chúng ta phải nghiêm túc thực hiện. Năm khoa mục không nhiều lắm, dễ nhớ! Quá nhiều, nhớ không nổi, quý vị tu bằng cách nào? Trong năm khoa mục ấy, khoa mục thứ nhất là Tịnh Nghiệp Tam Phước. Đây là tổng cương lãnh, tổng nguyên tắc chỉ đạo sự tu hành trong Phật pháp, bất luận tu tông phái nào, tu pháp môn nào đều phải tuân theo nguyên tắc chỉ đạo này. Đức Phật nói rất hay, Tịnh Nghiệp Tam Phước là “chánh nhân tịnh nghiệp của tam thế chư Phật”. “Tam thế Phật” là quá khứ Phật, hiện tại Phật, vị lai Phật, toàn bộ chánh nhân tịnh nghiệp là ba câu ấy. Quý vị nói xem có quan trọng lắm hay không? Câu đầu tiên gồm mười sáu chữ, “hiếu dưỡng phụ mẫu, phụng sự sư trưởng, từ tâm chẳng giết, tu Thập Thiện Nghiệp”, chúng ta thực hiện nơi ba căn bản của Nho, Thích, Đạo. Nếu chẳng có ba căn bản ấy, hết thảy đều thất bại, thứ gì cũng đều chẳng có. Quý vị suốt đời nghiêm túc nỗ lực nghiên cứu kinh giáo, cũng chỉ trở thành một nhà Phật học, thành một vị học giả trong Phật môn. [Nói tới] nhân vật tiêu biểu, khi tôi mới học Phật, chưa xuất gia, theo thầy Lý học kinh giáo; khi đó, còn chưa xuất gia, thầy Lý nêu ra hai nhân vật tiêu biểu, cổ nhân là Tô Đông Pha, người thời nay là Lương Khải Siêu, họ đều là danh nhân, là nhà Phật học, đọc kinh điển rất nhiều, có tài hoa, có thể diễn thuyết, có thể viết lách, nhưng chẳng liên can gì đến chuyện sanh tử. Vì thế, thầy cảnh cáo tôi: “Cổ nhân đừng học theo Tô Đông Pha, người thời nay chớ học Lương Khải Siêu”. Thầy Lý cảnh cáo tôi đừng đi theo đường lối của họ, họ là Phật học, chẳng phải là học Phật!

Học Phật và Phật học hoàn toàn khác nhau. Học Phật có Giới, Định, Huệ; trong Phật học chẳng có Giới, Định, Huệ, phải biết điều này. Chẳng có Giới, Định, Huệ, là Phật học, quý vị ở trong thế gian này cũng có thể thành danh, [trở thành] bậc đại gia về Phật học, là Phật học đại sư, người ta sẽ gọi quý vị bằng danh hiệu ấy. Quý vị cũng có thể đạt được học vị Tiến Sĩ, giảng đến nỗi hoa trời rơi tán loạn, trước tác rộng khắp, nhưng vẫn phải luân hồi trong lục đạo y như cũ, theo nghiệp chịu báo, chớ nên không biết điều này. Do đó, ba căn bản của Nho, Thích, Đạo vô cùng trọng yếu. Khi quý vị vứt bỏ các căn bản ấy, quý vị sẽ suốt đời làm chuyện thuộc về Phật học, chớ nên không biết! Có ba căn bản ấy thì mới thật sự có thể học Phật, làm đệ tử tại gia của Phật, tức Ưu-bà-tắc hay Ưu-bà-di, mà cũng có thể xuất gia. Phước thứ nhất trong Tịnh Nghiệp Tam Phước là cơ sở, đạt được điều kiện học Phật cơ bản, coi như quý vị nhập Phật môn.

Phước thứ hai là “thọ trì Tam Quy, trọn đủ chúng giới, chẳng phạm oai nghi”. Đó là điều thứ hai. Điều thứ hai là phước Tiểu Thừa, điều thứ nhất là phước báo nhân thiên. Do đó, gọi là Tam Phước.

Điều thứ ba, tức câu thứ ba là “phát Bồ Đề tâm, tin sâu nhân quả, đọc tụng Đại Thừa, khuyến tấn hành giả”. Khuyến tấn hành giả là lợi ích người khác, tức lợi tha. Những điều trước đó đều là tự lợi. Sau khi tự lợi mới có thể lợi tha, chúng ta nói là “hoằng pháp, lợi sanh”, điều này trọng yếu lắm!

Xuất gia nhất định phải học Sa Di Luật Nghi. Trong mười điều của Sa Di Giới, phần trước giảng về Ngũ Giới, không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu. Trong “không vọng ngữ”, đặc biệt chú thích rõ ràng, [không vọng ngữ] bao gồm không nói đôi chiều, không nói thêu dệt, không ác khẩu. Năm điều ấy được gọi là Căn Bản Đại Giới. Có lúc kinh luận đặc biệt giảng Căn Bản Đại Giới chỉ có bốn điều, tức là không tính điều “chẳng uống rượu”. Bốn điều trước đó là “giết, trộm, dâm, dối” là Căn Bản Giới. Không chỉ là Căn Bản Giới trong Phật pháp, mà gần như đối với tất cả các tôn giáo đều là Căn Bản Giới. Chúng ta đọc kinh Cổ Lan (Koran) [của Hồi giáo], xem Tân Cựu Ước của Cơ Đốc Giáo; mấy năm nay, chúng tôi biên soạn một quyển sách nhỏ, trích lục kinh điển của mười tôn giáo tương đối lớn trên thế giới, có những giáo điều liên quan luân lý, đạo đức, nhân quả, giới luật, chúng tôi đều trích lục, thấy [tôn giáo nào] cũng đều có]: Mỗi tôn giáo đều giảng “giết, trộm, dâm, dối”, chẳng thể không vâng giữ!

Phần sau của Sa Di Luật Nghi còn có năm điều. Điều thứ nhất là không ngồi giường to cao rộng. Năm điều sau, nói thật ra, đều thuộc loại “lấy khổ làm thầy”, năm điều trước là Ngũ Giới, [tức là] “lấy giới làm thầy”. Lấy khổ làm thầy thì Thích Ca Mâu Ni Phật suốt đời đã nêu gương cho chúng ta. Do đó, giường ngủ của người xuất gia rất hẹp, rất thấp. Theo kinh điển, [giường của tăng sĩ] không vượt quá sáu tấc, giường ấy nhỏ lắm. Vì sao? Không thể ngủ rất thoải mái; hễ quá thoải mái, quý vị liền tham ngủ. Thời thời khắc khắc cảnh giác, giường rất hẹp, quý vị trở người liền ngã xuống đất. Khi ngủ, phải ngủ đúng quy củ. Năm xưa, tôi giảng kinh ở Ôn Ca Hoa (Vancouver), lúc ấy, mỗi năm đều sang Ôn Ca Hoa giảng kinh, giảng một tháng. Ở Ôn Ca Hoa, ngẫu nhiên thấy một cái giường nhỏ như thế, tôi liền mua ngay. Rất nhiều người hỏi tôi: “Cớ sao giường hẹp như thế?” Giường chỉ có hai thước rưỡi[3], thông thường, giường đơn lớn hơn ba thước rưỡi một chút. Cái giường ấy là hai thước rưỡi, đại khái to hơn cái bàn này đôi chút. [Giường rộng] hai thước rưỡi, cái bàn này khoảng chừng hai thước. Vì thế, đức Phật nói rất có ý nghĩa.

Điều thứ bảy là quyết định không được phép đeo vòng hoa, đồ trang sức, chẳng được phép dùng những thứ giống như đồ hương trong hiện tại. “Đồ hương” giống như nước hoa, kem bảo vệ da v.v... Không thể, chẳng thể dùng những thứ ấy. Đó là một điều.

Điều thứ tám là không được phép ca hát, khiêu vũ. Những nơi vui chơi cũng chẳng được phép đến, ngay cả xem, nghe cũng chẳng cho phép, kể cả TV trong hiện thời: Nếu TV chiếu [các tiết mục] ca múa, tuồng hát, đều chẳng thể nghe, chớ nên xem nghe.

Điều thứ chín là trên tay và thân chẳng được giữ tiền bạc, hoặc có tài vật. Điều này cũng vô cùng nghiêm ngặt, nhằm dưỡng thành [thói quen] không tham tài.

Điều cuối cùng, đức Thế Tôn thuở tại thế ngày ăn một bữa, Sa Di quyết định phải tuân thủ “không ăn phi thời”. Tức là trước Ngọ, có thể ăn này nọ, sau giữa trưa trở đi, chỉ có thể uống nước. Hễ trong nước có những thứ trầm lắng giống như sữa bò hoặc sữa đậu nành thì chẳng thể ăn vì chúng có chất trầm lắng. Có thể ăn mật ong, vì mật ong không trầm lắng. Đó là mười giới của Sa Di. Hai mươi bốn môn oai nghi, rất nhiều oai nghi đã có trong Đệ Tử Quy, nên Đệ Tử Quy là giới luật cơ bản. Khi chúng ta học Phật, thật sự muốn học Phật, thật sự muốn tu thành tựu, tốt nhất là ngay cả mười giới của Sa Di đều nên tuân thủ, phù hợp lời răn dạy cuối cùng của đức Thế Tôn. Đức Phật chẳng còn tại thế, chúng ta dựa vào ai để làm thầy? Đức Phật bảo: “Lấy giới làm thầy, lấy khổ làm thầy”. Quý vị thấy mười giới Sa Di, năm điều trước là giới luật, Ngũ Giới, năm điều sau là khổ hạnh. Chúng ta có cơ sở ấy thì mới có thể học Phổ Hiền hạnh.

Điều thứ nhất trong Phổ Hiền hạnh là học giữ lòng cung kính đối với hết thảy chúng sanh. “Lễ kính chư Phật”, quyết định chẳng phân biệt. Cung kính thiện nhân, mà đối với ác nhân cũng cung kính. Ta cung kính ân nhân, mà đối với kẻ tổn hại ta, ta vẫn cung kính họ. Vì sao? Họ vốn là Phật, bản tánh vốn lành. Họ làm những chuyện không tốt là do mê mất tự tánh, suốt đời này chẳng gặp được bạn lành, học theo thói xấu. Đó là tập tánh, chẳng phải là bổn tánh, nhất định phải biết điều này. Đức Phật dạy chúng ta nhìn vào bổn tánh của hết thảy chúng sanh, đừng nhìn vào tập tánh, tâm cung kính của chúng ta có thể sanh khởi. Nhìn vào tập tánh của chúng sanh, tâm cung kính chẳng sanh khởi được! Mười nguyện trong hạnh Phổ Hạnh, nếu nguyện thứ nhất chẳng làm được, toàn bộ những nguyện sau đều chẳng có. Nó và Sáu Ba La Mật giống nhau ở chỗ mỗi điều sau đều sâu hơn điều trước. Giống như cao ốc mười tầng, lễ kính là tầng thứ nhất. Chẳng có tầng thứ nhất, há có tầng thứ hai? Phần trên bao gồm phần dưới, nhưng phần dưới chẳng bao gồm phần trên. Nhất định phải biết điều này. Do đó, lễ kính rất trọng yếu. Lễ kính là gì? Nhằm khai phát Tánh Đức của chúng ta. Điều thứ nhất là tâm yêu thương. Quý vị thấy trong Ngũ Luân, câu đầu tiên cổ nhân nói: “Phụ tử hữu thân”. Đó là sự thân ái trong tự tánh. Bình đẳng đối với hết thảy chúng sanh, đối với kẻ hủy báng, lăng nhục, làm thương tổn ta, vẫn có tâm yêu thương như nhau, tâm yêu thương chân thành. Đó là gì? Đó là Phật tâm, là chân tâm của quý vị. Nếu quý vị có phân biệt, có ý kiến đối với họ, sai mất rồi! Họ làm ác ngần ấy thì phải như thế nào? Phải dung thứ kẻ đó.

Quý vị thấy làm chuyện xấu, chúng ta hãy nghĩ khi Thích Ca Mâu Ni Phật tu Nhẫn Nhục Ba La Mật, đó là khi Ngài tu Bồ Tát đạo trước khi thành Phật, bị vua Ca Lợi cắt chặt thân thể, tổn thương rất nghiêm trọng. Nhà vua lăng trì xử tử Nhẫn Nhục tiên nhân, [tiên nhân] gặp nạn to ngần ấy. Vua Ca Lợi cũng rất tức tối, rất cáu kỉnh! [Nhà vua hỏi tiên nhân]: “Ngươi tu gì?” “Tôi tu Nhẫn Nhục”. Được rồi, ta xem ngươi có thể nhẫn hay không, từng đao một cắt xẻo ngươi. Khi cắt đến gần chết, hỏi tiên nhân: “Ngươi có tâm sân khuể hay không?” “Không có!” Lại xẻo, xẻo đến cuối cùng, [tiên nhân] vẫn chẳng có [tâm sân khuể]. Tối hậu, khi lâm chung, [tiên nhân] bảo vua Ca Lợi: “Ta thành Phật, người được độ đầu tiên sẽ là ông”. Quý vị thấy Ngài tu Nhẫn Nhục Ba La Mật viên mãn. Vua Ca Lợi tạo tội nghiệp rất nặng; do thành tựu viên mãn Nhẫn Nhục Ba La Mật cho Thích Ca Mâu Ni Phật, nên vua đã tạo công đức! Trong thế gian, chẳng có gì tuyệt đối đúng hay sai, tùy thuộc quý vị là người như thế nào. Quý vị thấy [vua Ca Lợi] đối đãi với một người tu hành bằng lòng sân hận như thế mà lại là chuyện tốt đẹp, [bởi lẽ, vua đã] khiến cho người tu hành viên mãn Nhẫn Nhục Ba La Mật. Tuy bản thân nhà vua bị đọa địa ngục, vẫn hưởng phước trong địa ngục. Vì sao? Vua đã thành tựu một người làm Phật, nên vua hưởng phước trong địa ngục. Đức Phật nói: Sự hưởng thụ của người ấy trong địa ngục và sự hưởng thụ trong Đao Lợi Thiên chẳng khác nhau cho mấy. Điều này rất có lý. Vì quý vị làm chuyện ác, nên quý vị đọa địa ngục. Quý vị thành tựu một người, [tức là giúp] một vị Bồ Tát thành Phật; phước báo ấy to lớn tuyệt diệu, nên mới hưởng phước trong địa ngục.

Hưởng hết phước xong, tội báo trong địa ngục cũng mãn, thoát ra, lại sanh trong nhân gian, lại xuất gia. Xuất gia bèn gặp Thích Ca Mâu Ni Phật, Thích Ca Mâu Ni Phật thật sự độ ông ta đầu tiên. Tiền thân của tôn giả Kiều Trần Như là vua Ca Lợi. Đức Phật nói sao bèn làm vậy, ngài Kiều Trần Như chứng quả A La Hán đầu tiên. Hai vị biểu diễn cho chúng ta xem, chỉ dạy chúng ta tu Nhẫn Nhục Ba La Mật phải biết tu như thế nào, thực hiện điều nguyện “lễ kính chư Phật” ra sao? Đối với hết thảy chúng sanh, chúng sanh làm tổn thương ta nghiêm trọng, tâm đều chẳng có oán hận mảy may. Phải học điều này. Vào lúc then chốt, bèn thấy Tánh Đức của quý vị có thể biểu lộ ra ngoài hay không? Quý vị lưu lộ phiền não, nghiệp chướng, hay lưu lộ trí huệ và đức tướng trong tự tánh, đều thuộc trong một niệm. Vì lẽ đó, một niệm giác, phàm phu thành Phật; một niệm mê, lại vào trong lục đạo. Vì thế, chúng ta chớ nên không biết chuyện này. Kẻ này tổn thương ta, ta cần gì phải cung kính hắn? [Nghĩ như vậy] là sai mất rồi. Dẫu kẻ ấy có lầm lỗi to tát cách mấy, chớ nên trách móc. Kẻ ấy rất đáng thương, vì sao? Nhân quả của mỗi người phải do chính kẻ ấy gánh chịu, chẳng có cách gì hết!

Con người bất luận làm chuyện sai quấy gì, điều đầu tiên là bất hiếu với cha mẹ. Quý vị thấy có cha mẹ nào hy vọng đứa con mình làm hại người khác, trái nghịch lương tâm, vi phạm đạo đức? Chẳng có cha mẹ nào đối với con cái lại [trông mong] như vậy! Bởi lẽ, hiếu thảo với cha mẹ, tôn trọng thầy là đức hạnh căn bản, thầy chẳng mong mỏi học trò của chính mình phạm lỗi. Bất luận làm chuyện sai trái nào, đứng đầu là bất hiếu với cha mẹ, bất kính sư trưởng, khiến cho cha mẹ, sư trưởng hổ thẹn, cớ sao dạy ra một đứa học trò như vậy? Cớ sao nuôi thành một đứa con như vậy? Người trong xã hội chỉ trích cha mẹ của quý vị, khiển trách thầy của quý vị. Chỉ riêng tội này đã là tội địa ngục, tuy chưa phải là A Tỳ địa ngục. Địa ngục có rất nhiều chủng loại, kinh điển đã nói hơn bảy mươi loại. Làm chuyện tốt đẹp cỡ nào cũng đều chẳng có cách nào bù đắp [tội bất hiếu cha mẹ, bất kính sư trưởng]. Chúng ta chớ nên không biết điều này. Không chỉ là chuyện bất thiện chớ nên làm, mà ý niệm bất thiện cũng chớ nên dấy lên! Khởi ý niệm bất thiện là tâm tạo, thân chưa tạo, nhưng tâm đã tạo, vẫn kết tội, nhưng kết tội nhẹ hơn một chút. Nếu ba nghiệp thân, miệng, ý đều tạo, tội ấy sẽ nặng nề. Vì thế, lễ kính trọng yếu lắm! Pháp thế gian cũng chẳng phải là ngoại lệ. Tại Trung Quốc, câu đầu tiên trong sách Lễ Ký là “Khúc Lễ viết: Vô bất kính” (Khúc Lễ nói: “Không gì chẳng kính”). “Vô bất kính” là gì? Chẳng có gì không lễ kính, vạn sự vạn vật đều phải dùng cái tâm cung kính để đối đãi, đó là lễ kính chư Phật trong Phổ Hiền hạnh. Tu tập, tích lũy công đức chân thật phải thực hiện từ chỗ này, phải học từ đây, học tôn trọng người khác.

Điều thứ hai, “xưng tán Như Lai”. Kẻ khác và ta chẳng thuận thảo, là oan gia đối đầu, nhưng kẻ ấy làm một chuyện tốt, có phải ca ngợi hay không? Phải! Chuyện ấy có lợi ích, có điều tốt đối với xã hội và đại chúng thì phải biết khen ngợi. Quyết định chớ nên xen tạp oán hận cá nhân. [Nếu xen tạp] là sai mất rồi! Khi đáng khen ngợi thì phải khen ngợi. Kẻ ấy làm chuyện vì tự tư tự lợi, chẳng có gì tốt đẹp cho xã hội và đại chúng, bèn không khen ngợi, không phê bình, trưởng dưỡng đức hạnh của chính mình. Vì thế, khen ngợi và lễ kính khác nhau. Lễ kính là bình đẳng, khen ngợi bèn có chừng mực. Vì sao? Nó có ảnh hưởng. Kẻ ấy chẳng phải là thiện nhân thật sự, là giả thiện nhân. Nếu quý vị khen ngợi hắn, sẽ có nhiều người bị lừa, chúng ta phải chịu trách nhiệm nhân quả. Người ấy là thiện nhân thật sự, ngay cả khi người ấy là oán gia đối đầu của ta, ta cũng phải ca ngợi người ấy. Vì sao? Có lợi ích cho xã hội và đại chúng. Chúng ta niệm niệm phải nghĩ tới quảng đại quần chúng, đặc biệt là trong hiện tại, phải nghĩ tới chúng sanh khổ nạn trên toàn thế giới, trọn chẳng thể đặt sự lợi hại của chính mình vào đó. [Nếu xen lẫn vào đó], sai mất rồi! Đối với người, đối với sự, phải đại công vô tư, đó là đúng. Vì thế, gọi là “khen ngợi Như Lai”.

“Quảng tu cúng dường” cũng là bình đẳng. Người ta cần giúp đỡ, chúng ta có một phần sức lực bèn tận hết một phần sức lực, tận tâm tận lực giúp đỡ người ấy, giúp người ấy giải trừ các khó khăn trong cuộc sống trước mắt, hoặc trong công việc, hoặc là những chuyện khác, chúng ta phải giúp đỡ người ấy. Người học Phật chớ nên quên, quan trọng nhất là giúp cho người ấy giác ngộ, giúp người ấy quay đầu là bờ, đó là điều quan trọng. Thích Ca Mâu Ni Phật, chư Phật, Bồ Tát xuất hiện trên thế gian, chẳng có chuyện gì khác, mà vì chuyện này: Giúp mọi người chúng ta quay đầu là bờ, giúp chúng ta phá mê khai ngộ, tự nhiên tai tiêu, phước tới. Mê đã phá, tai ương liền tiêu. Thật sự giác ngộ, phước liền đưa đến. Phước báo thật sự do giác ngộ mà có, chớ nên không biết điều này. Sau đấy, quý vị mới biết vì sao nói phước báo trong Phật môn to lớn. Thế gian và xuất thế gian muốn vun bồi phước, gieo phước trong Phật môn sẽ là to lớn bậc nhất. Phật là vô thượng đại phước điền, cúng dường Tam Bảo; nhưng quý vị phải nhớ, cúng dường Tam Bảo chẳng phải bằng tài vật. Dùng tài vật để tu cúng dường, phước báo không lớn. Quý vị thấy kinh Đại Thừa hay nói: Quý vị dùng bảy báu trong đại thiên thế giới để cúng Phật, ai có thể làm được? Thiên vương trong một đại thiên thế giới là Ma Hê Thủ La (Maheśvara) thiên vương[4], đại khái chỉ có ông ta là có thể làm được, người khác há phước báo to ngần ấy! Đức Phật nói [phước báo ấy] vẫn thua phước báo nói cho chúng sanh bốn câu kệ. Đây chính là đức Phật nhấn mạnh tầm quan trọng của Pháp Bố Thí. Vì sao? Do vô lượng trân bảo, quý vị có thể làm cho họ giàu có, thoát khỏi nghèo khổ, trở thành phú quý, giàu lên, nhưng họ thiếu trí huệ. Giàu mà thiếu trí huệ chẳng phải là chuyện tốt đẹp. Kẻ ấy mỗi ngày đều làm ác, đâm ra khiến cho kẻ ấy đọa địa ngục. Đấy chẳng phải là thật sự giúp đỡ kẻ ấy, mà là làm hại. Thật sự giúp đỡ là dạy kẻ ấy, giúp kẻ ấy giác ngộ, giúp kẻ ấy quay đầu, giúp kẻ ấy hiểu rõ lý, liễu giải chân tướng của vũ trụ và nhân sinh. Đó là thật sự cúng dường. Vì vậy, trong kinh, đức Phật nhiều lượt dạy chúng ta: “Trong hết thảy các loại bố thí, pháp bố thí là bậc nhất”. Hàng đầu trong Pháp bố thí là tu hành, dùng tu hành để cúng dường. Cúng dường chân thật chẳng phải là dùng tiền tài, mà dùng tu hành, tu hành đúng như lời dạy, dùng điều này để cúng dường Tam Bảo, cúng dường Phật, Bồ Tát. Trong kinh điển, Phật, Bồ Tát dạy chúng ta, chúng ta thật sự thi hành, biến đạo lý trong kinh điển thành tư tưởng của chúng ta, biến giáo huấn trong kinh điển thành hành vi trong cuộc sống của chúng ta. Đó là cúng dường chân thật, chư Phật tán thán, vô lượng vô biên phước báo. Phật lực gia trì quý vị, khi quý vị thật sự tu hành, phước báo trong tự tánh bèn hiện tiền, phước báo nơi tự tánh và phước báo của chư Phật Như Lai chẳng hai, chẳng khác. Do đó, quý vị phải hiểu: Cúng dường phải bắt đầu bằng thay đổi tâm thái của chính mình.

Điều thứ tư là “sám hối nghiệp chướng”. Từ vô lượng kiếp đến nay phải luân hồi trong lục đạo, nghiệp chướng sâu nặng. Đây là lời thật, chẳng giả! Nghiệp chướng chẳng tiêu trừ, chẳng thoát lìa luân hồi! Nghiệp chướng chẳng tiêu trừ, không thể vãng sanh. Tịnh Độ tuy là đới nghiệp, nhưng cho phép quý vị mang theo nghiệp cũ, chẳng thể mang theo nghiệp mới. Nghiệp mới là gì? Nay chúng ta vẫn làm (tạo nghiệp), không được rồi, chẳng thể mang theo nghiệp ấy! Trong quá khứ, trước khi học Phật đã tạo nghiệp, hoặc là học Phật, trước khi khai ngộ, ta đã tạo nghiệp, [những nghiệp ấy] đều có thể mang theo. Sau khi giác ngộ, chẳng được phép tạo nghiệp; hễ còn tạo nghiệp, nghiệp ấy sẽ chướng ngại quý vị vãng sanh, thậm chí chướng ngại chúng ta khai ngộ. Chúng ta nghe kinh không hiểu, hoặc hiểu sai ý nghĩa trong kinh, do nguyên nhân nào? Nghiệp chướng! Quý vị biết chuyện này phiền lắm! Vì thế, đức Phật dạy chúng ta phải phát lộ sám hối, [tức là] tuyên bố trước đại chúng những nghiệp do chính mình đã tạo, chân thành sám hối, sau này chẳng còn tạo nữa. Nghiệp chướng ấy bèn tiêu trừ. [Hôm nay] đã sám hối, ngày mai vẫn làm y hệt, đó là lừa mình, dối người, lừa gạt Phật, Bồ Tát, nghiệp ấy càng nặng hơn. Thật sự sám hối là thật sự chẳng tạo nữa. Phải phát tâm giống như Phật, Bồ Tát, dùng thân thể của ta để biểu thị pháp, nêu gương tốt cho đại chúng trong xã hội xem, công đức ấy cũng rất to. Dùng thân làm gương, đệ tử Phật là như vậy, mọi người nhìn vào, dấy lòng tôn trọng quý vị, dấy tâm tôn trọng Phật giáo. Trong hành vi của chúng ta, trong cuộc sống hằng ngày, có thể khiến cho đại chúng tôn trọng Phật giáo, tôn trọng Phật, Bồ Tát, công đức ấy to lắm. Nếu chúng ta chẳng làm tốt, [khiến cho] người ta phê bình Phật giáo, nói quý vị làm chuyện mê tín, tức là chúng ta đã phá hoại hình tượng Phật giáo, tội này cũng rất nặng. Tiêu chuẩn là gì? Tiêu chuẩn là bốn căn bản như chúng tôi đã nói, Đệ Tử Quy, Cảm Ứng Thiên, Thập Thiện Nghiệp, Sa Di Luật Nghi, bốn căn bản ấy. Đồng tu tại gia đều có thể học bốn căn bản ấy, hết sức tốt đẹp! Quý vị thật sự muốn học, càng học càng vui vẻ, quý vị mới có thể thật sự nếm pháp vị. Cổ nhân nói rất hay: “Vị thế gian há nồng đậm như pháp vị”. Quý vị chưa nếm pháp vị, tâm hoan hỷ chẳng sanh khởi. Khi thật sự nếm trải pháp vị, sanh khởi tâm hoan hỷ, không thời khắc nào chẳng hoan hỷ, xử sự, đãi người, tiếp vật là một bầu chân thành từ bi.

Thứ năm là “tùy hỷ công đức”; nhằm phá điều gì? Phá ganh tỵ, chướng ngại. Vì ganh tỵ, chướng ngại là bệnh chung của hết thảy phàm phu, ai nấy đều có, lại còn vô cùng nghiêm trọng! Nếu là kẻ ganh tỵ bậc hiền năng, sẽ chướng ngại, phá hoại người ta, tội ấy khá nặng! Người tốt ấy có thể làm rất nhiều chuyện tốt trong xã hội, lợi ích xã hội, lợi ích quần chúng, lợi ích quốc gia. Quý vị chướng ngại người ấy, đối với người ấy là chuyện nhỏ, người ấy chẳng oán hận quý vị, đối với người ấy chẳng có chuyện gì, nhưng tội kết ở chỗ nào? Khá nhiều người không thể được người ấy tạo lợi ích, xã hội không thể đạt được lợi ích, quốc gia không thể đạt được lợi ích, kết tội từ chỗ này! Chớ nên không hiểu đạo lý này, đạo lý này rất sâu. Tổn hại một người, phá hoại một người, chuyện này rất nhỏ, chẳng có gì ghê gớm, nhưng quý vị phải biết: Sức ảnh hưởng của người ấy to cỡ nào, tội lỗi của quý vị lớn cỡ đó! Sức ảnh hưởng của người ấy sâu cỡ nào, ảnh hưởng rộng ngần nào, đó là những điều kiện để kết tội quý vị. Thời gian ảnh hưởng lâu dài, trong tương lai, thời gian quý vị đọa trong địa ngục sẽ dài. Ảnh hưởng rất rộng, quý vị sẽ chịu tội trong địa ngục càng nhiều. Đạo lý là như vậy đó, chúng ta chớ nên không biết điều này. Vì vậy, đức Phật dạy chúng ta tùy hỷ công đức. Thấy người khác tốt đẹp, bèn toàn tâm toàn lực giúp đỡ, thành tựu người ấy, quyết định chẳng thể gây chướng ngại. Chẳng có sức để giúp đỡ, bèn khen ngợi, hy vọng người có sức nghe chúng ta khen ngợi bèn phát tâm giúp đỡ, thành tựu người ấy, đó là chúng ta tu tùy hỷ công đức. Tức là nói trong tương lai, người ấy có công đức lớn cỡ nào, người tùy hỷ có công đức to bằng cỡ đó. Người ấy có thể làm chuyện lợi ích quốc gia, dân tộc, chuyện lợi ích hết thảy chúng sanh, người ấy làm nhiều chuyện, có ảnh hưởng lớn cỡ nào, ảnh hưởng lâu cỡ nào, người tùy hỷ bèn được một phần công đức giống hệt như người ấy. Người ấy còn phải sốt sắng tu tập, người tùy hỷ chẳng cần tu, chỉ là phát tâm, quý vị liền thấy đã đạt được công đức. Trái lại, ganh tỵ, chướng ngại, quý vị liền tạo tội nghiệp to lớn. Quý vị tùy hỷ, khi có ý niệm tùy hỷ, toàn bộ công đức của người ấy biến thành của quý vị. Do đó, đức Phật đã xếp chuyện này, quý vị thấy điều này được xếp vào trong mười nguyện Phổ Hiền có ý nghĩa rất sâu, công đức ấy vô lượng vô biên.

Có thể tùy hỷ thì mới có thể “thỉnh chuyển pháp luân”. Thưa cùng quý vị, làm công đức thì công đức bậc nhất là gì? Thỉnh thiện tri thức giảng kinh. Giảng kinh thính chúng rất đông, trong số đó, có một, hai người giác ngộ, hiểu rõ, quay đầu, đoạn ác, tu thiện, công đức ấy thù thắng khôn sánh. Đại chúng bình phàm trong xã hội hiện thời thường nghĩ công đức làm pháp hội rất lớn, tức là pháp hội siêu độ, pháp hội Thủy Lục. Chúng ta vừa mới hoàn tất Tam Thời Hệ Niệm suốt bảy ngày; nhưng còn có chuyện có công đức to lớn hơn nữa là thỉnh pháp sư giảng kinh bảy ngày, càng lớn hơn, càng thù thắng hơn [công đức làm pháp hội], cõi âm lẫn dương gian đều lợi lạc. Người nghe kinh giác ngộ, chúng ta chẳng thấy chúng sanh vô hình nghe kinh cũng giác ngộ giống hệt. Vì thế, những pháp hội Phật sự thông thường thuộc loại cầu nguyện trong tôn giáo, chẳng phải là không có hiệu quả, nó có hiệu quả, hiệu quả hoàn toàn do tâm chân thành! Cổ nhân đã nói rất có lý: “Hễ thành bèn linh”. Nếu quý vị làm pháp sự, tâm chẳng chân thành, sẽ bị giảm bớt, hiệu quả bị giảm bớt. Phật, Bồ Tát vô cùng từ bi, trong đạo tràng, Phật, Bồ Tát giúp sức, đạo tràng gồm mấy trăm người tham gia, chúng ta là phàm phu mắt thịt, trong ấy có Phật, Bồ Tát hay không? Khẳng định là có, thường là có mấy vị. Mấy người ấy thành tâm thành ý, thậm chí vị hòa thượng chủ pháp chẳng có thành ý, nhưng bên cạnh có mấy người tham dự pháp hội thành tâm thành ý, pháp hội ấy bèn thành công. Đó là gì? Đó là Phật, Bồ Tát gia trì. Pháp hội giảng kinh cũng thế. Trong thính chúng, thật sự có mấy vị Phật, Bồ Tát làm Ảnh Hưởng Chúng, gia trì đạo tràng ấy, gia trì mọi người, thật sự có, chẳng giả! Từ chỗ này, chúng ta mới thật sự hiểu rõ chư Phật, Bồ Tát từ bi vô tận, chúng ta cảm ơn bất tận.

Nhưng hiện thời thỉnh pháp sư giảng kinh ngày càng khó khăn, vì sao? Người học tập kinh giáo ngày càng ít. Vì sao người học tập kinh sám Phật sự đông ngần ấy, người học tập kinh giáo không có ai thỉnh giảng kinh? Con đường [kinh giáo] suy vi. Chúng ta học Phật, là những người đã hiểu rõ, đã thông suốt, phải phát tâm thỉnh chuyển pháp luân. Có sức thì chuyện tốt lành bậc nhất là bồi dưỡng pháp sư. Thật sự gặp người trẻ tuổi phát tâm, đầu tiên là dành ra một năm để người ấy vun bồi vững vàng bốn căn bản, đó là căn bản. Có thể nói là thiếu bốn căn bản ấy thì chắc chắn chẳng thể học thành công! Vì sao? Chẳng có thành ý, chẳng có tâm thành kính! Tổ Ấn Quang dạy rất hay: “Mười phần thành kính được mười phần lợi ích”, thành kính hoàn toàn do bốn căn bản. Nhìn vào bốn căn bản để biết quý vị có mấy phần thành kính, rồi mới biết quý vị sẽ có mấy phần thành tựu. Chẳng có thành kính, bèn chẳng có thành tựu. Người càng có thành tựu, tâm địa càng chân thành, thái độ càng khiêm hư, càng cung kính người khác. Cổ nhân nói: “Khi học vấn đã sâu thì ý khí bình lặng”, chắc chắn chẳng thô phù, bộp chộp. Thô phù, bộp chộp tức là chẳng có một chút công phu nào!

Do đó, tìm được một người thật sự phát tâm chẳng dễ dàng! Trong quá khứ, thầy Lý đã từng bảo tôi, thầy nói rất cảm thán: “Có vị thầy nào chẳng mong có truyền nhân? Đến đâu để tìm? Học trò tìm được thầy đã khó, mà thầy tìm được trò càng khó hơn! Đến đâu để tìm? Chuyện này chỉ có thể gặp, chứ không thể cầu!” Nhưng thật sự phát tâm muốn học, chính mình có thể học ở nhà thành công, chẳng cần tìm ai. Người tại gia học theo Mạnh Tử, hàng xuất gia học theo Ngẫu Ích đại sư. Các Ngài suốt đời chẳng tìm được thiện tri thức chân chánh, bèn làm như thế nào? Lấy cổ nhân làm thiện tri thức. Mạnh Tử học theo Khổng Tử, Khổng Tử chẳng còn tại thế, Mạnh Tử bèn đọc sách của Khổng Tử, thâm nhập một môn, huân tu lâu dài. Hễ gặp chỗ nghi nan, bèn tìm học trò của Khổng Tử, lúc đó còn có không ít học trò của Khổng Tử còn sống, Ngài thỉnh giáo họ. Ngài học được, học thành công, vượt trội tất cả các học trò thân cận Khổng Tử thuở ấy. Quý vị thấy hậu thế hễ nói tới Nho gia, bèn nói Khổng Mạnh, chẳng nhắc tới người khác. Điều này chứng tỏ Mạnh Tử học thành công. Người Trung Quốc gọi Khổng Tử là Chí Thánh, gọi Mạnh Tử là Á Thánh. Chí Thánh là bậc nhất, Á Thánh là bậc nhì. Trong Tịnh Độ Tông chúng ta, Ngẫu Ích đại sư là tổ sư đời thứ chín. Ngài vô cùng ngưỡng mộ vị tổ sư đời thứ tám là Liên Trì đại sư, Liên Trì đại sư đã vãng sanh, nhưng trước tác của Liên Trì đại sư vẫn còn, Ngài bèn chuyên học theo trước tác của Liên Trì đại sư, cũng học hết sức thành công, nên sau này Ngài là tổ sư đời thứ chín của Tịnh Tông. Những vị này đều là trước mắt không có ai chỉ dạy, bèn tìm cổ nhân. Nay quý vị nói chẳng có thầy giỏi, quý vị học kinh Vô Lượng Thọ, trong kinh Vô Lượng Thọ, ai là thầy? A Di Đà Phật là thầy, Vô Lượng Thọ Phật, quý vị học theo Ngài, thâm nhập một môn, huân tu lâu dài. Chú giải của lão cư sĩ Hoàng Niệm Tổ, quý vị có thể dùng làm tài liệu tham khảo để học tập, cụ là trợ giáo của A Di Đà Phật. Quý vị đã có thầy, lại có trợ giáo, chỉ cần quý vị thật sự hành, không ai chẳng thành công. Thâm nhập một môn, mười năm huân tu, lẽ nào chẳng thành công!

Nay chúng tôi chính mắt trông thấy hai người, người thứ nhất có lẽ mọi người đều biết là cư sĩ Lưu Tố Vân ở miền Đông Bắc. Bà ta lúc năm mươi lăm tuổi mới bắt đầu học, nay đã sáu mươi lăm tuổi, mười năm, một bộ kinh Vô Lượng Thọ, một câu A Di Đà Phật, ngoài những thứ ấy ra, thứ gì cũng chẳng có. Mười năm giống như một ngày. Mỗi ngày nghe kinh mười tiếng đồng hồ, nghe suốt mười năm, nghe một bộ kinh này! Thông thường, người bình phàm nếu dụng công như vậy, phải là bốn năm năm, nếu là người công phu tốt đẹp thì khoảng chừng ba năm liền đắc tam-muội, Niệm Phật tam-muội. Năm sáu năm chắc chắn khai ngộ; người căn tánh kém hơn một chút, tôi tin là năm năm có thể đắc tam-muội, bảy, tám năm có thể khai ngộ. Hễ ngộ bèn thông suốt toàn bộ, tất cả các kinh giáo chưa học qua, chỉ cần quý vị tiếp xúc liền thông suốt toàn bộ. Một kinh thông, hết thảy kinh đều thông. Cổ nhân nói chẳng sai tí nào! Chúng ta không tin cổ nhân mà tin vào chính mình thì thôi rồi, đó là “không nghe lời người già, thua thiệt ở trước mắt”. Người ta mười năm có thành tựu to lớn như thế. Gần đây, tôi nghe nói ở Tứ Xuyên có một vị lão cư sĩ, đã ngoài bảy mươi tuổi, đại khái cũng là bắt đầu học lúc năm, sáu mươi tuổi, cũng là mười năm, cũng là một bộ kinh Vô Lượng Thọ, một câu A Di Đà Phật. Tôi hết sức mong mỏi cụ đến Hương Cảng cho chúng tôi gặp mặt. Cụ rất giỏi, đã nêu gương tốt nhất cho những người trẻ tuổi trong hiện thời, thật sự phát tâm tiếp nối huệ mạng của Phật, xa là tiếp nối Như Lai, gần là làm cho đại pháp rạng rỡ, nêu tấm gương tốt nhất. Chỉ cần quý vị thật sự phát tâm, chỉ cần quý vị vâng theo quy củ đã thành lập của tổ tông, quyết định chẳng thể thay đổi, quý vị hãy khéo học, chắc chắn sẽ thành tựu. Thời gian mười năm chẳng dài, giống như đối với lứa tuổi của tôi, đúng là chớp mắt đã qua mười năm. Phàm phu mười năm thành Phật, chẳng giả! Phải biết thỉnh chuyển pháp luân, thật ra là thỉnh không được, bèn tự mình phát tâm ra giảng kinh, dạy học, thỉnh chính mình, thỉnh người khác khó quá. Tự mình phát tâm thỉnh chính mình. Phương pháp này do Chương Gia đại sư dạy tôi vào thuở trước. Lão nhân gia dạy tôi học Thích Ca Mâu Ni Phật, tôi nghe lời. Bí quyết thành công chẳng có gì khác, là nghe lời, thật sự làm, sống một ngày bèn làm một ngày. Chẳng vì chính mình, mà vì chánh pháp tồn tại lâu dài, vì chúng sanh khổ nạn, biến hai câu ấy thành mục tiêu để ta sống suốt đời trên thế gian này! Mục tiêu cuối cùng là cầu sanh Tịnh Độ, chẳng có chuyện gì khác.

Tiếp theo là điều thứ bảy, “thỉnh Phật trụ thế”. Tôi nói câu này có nghĩa là bồi dưỡng thế hệ kế tục. Phải biết toàn tâm toàn lực bồi dưỡng thế hệ kế tiếp, khiến cho Phật pháp chẳng đến nỗi đoạn tuyệt, công đức ấy vô lượng vô biên. Có thể có mười người, hay tám người thật sự học Phật, chẳng có ai vì chính mình, chắc chắn Phật pháp có thể hưng vượng. Thuở ấy, Thích Ca Mâu Ni Phật ở Lộc Dã Uyển, sáu người lập nghiệp, bản thân đức Phật là một, ngoài ra là năm vị tỳ-kheo, sáu người khởi sự. Nay có đến bảy, tám người, lẽ nào giáo pháp chẳng thể hưng khởi cho được? Đương nhiên chẳng có vấn đề gì! Vì thế, chuyện này (thỉnh Phật trụ thế) mới được gọi là “đại sự nghiệp, đại nhân duyên”. Suốt đời này, tôi cũng biểu diễn pháp với mọi người, nêu gương cho mọi người, suốt đời chẳng làm chuyện gì khác, tức là giảng kinh, giáo học, bắt đầu kể từ ngày xuất gia, suốt năm mươi hai năm chẳng nghỉ ngơi. Chẳng có đạo tràng, nhưng tôi cũng chẳng đói, cũng chẳng rét mướt, tuy chẳng có thứ gì, nhưng đắc đại tự tại như kinh Phật đã nói. Đại tự tại là thân lẫn tâm đều chẳng có chuyện gì! Con người hiện thời nói đến áp lực (stress) chi đó, tôi rất khó hiểu được, tôi chưa hề có áp lực gì, áp lực nơi thân và tâm đều chẳng có. Chẳng có ưu lự, chẳng có vướng mắc, tùy duyên sống qua ngày. Trong tâm chỉ có kinh giáo. Tôi giảng một bộ kinh, trong tâm chỉ nghĩ đến bộ kinh ấy. Một bộ kinh đại khái phải giảng từ một năm đến hai năm, sống một ngày, giảng một ngày. Vui sướng lắm, tự tại lắm!

Câu thứ tám là “thường tùy Phật học”, câu này rất trọng yếu. Thuở trước, thầy Lý thường bảo tôi: Chỉ nghiên cứu kinh giáo suông thì vẫn chưa được, nhất định phải có gương mẫu. Chương Gia đại sư dạy tôi học Thích Ca Mâu Ni Phật, thầy Lý dạy tôi học theo pháp sư Ấn Quang. Đức Phật xuất hiện từ ba ngàn năm trước, pháp sư Ấn Quang khá gần chúng ta, ước chừng sáu, bảy mươi năm trước lão nhân gia tại thế. Tuy Tổ Ấn Quang đã vãng sanh, sách vở của Ngài hãy còn, tức là bộ Văn Sao của đại sư. Thuở ấy, thầy Lý tặng cho tôi một bộ Văn Sao, khuyên tôi học Ấn Quang đại sư, đó là vị chân thiện tri thức thời cận đại. Đọc Văn Sao bèn tiếp nhận giáo huấn của Ngài, hiểu rõ, thông hiểu đạo lý, biết phương pháp, y giáo phụng hành, là học trò thật sự của pháp sư Ấn Quang, là tư thực đệ tử của Ngài. Học Phật, đọc kinh chẳng hiểu rõ ý nghĩa trong kinh là không được, nhưng đã hiểu rõ nghĩa kinh mà chẳng thực hiện cũng không được, phải thật sự thực hiện thì quý vị mới có thể khế nhập cảnh giới. Khế nhập cảnh giới là Chứng, tức [Chứng trong] “tín, giải, hành, chứng”, thật sự được thọ dụng.

Câu thứ chín là “hằng thuận chúng sanh”, điều này rất trọng yếu. Điều này là công phu tu hành. Công phu nhìn từ đâu? Nhìn từ hằng thuận chúng sanh, thuận hay nghịch đều tùy thuận. Trong tùy thuận, quý vị phải có lòng kiên nhẫn, phải có trí huệ, phải khéo léo quan sát căn cơ, dẫn dắt họ “quay đầu là bờ”, hướng dẫn họ đoạn ác hướng thiện, hướng dẫn họ phá mê khai ngộ, đó là lợi tha, chẳng phải là tự lợi. Toàn bộ năm câu sau câu “thỉnh chuyển pháp luân” đều là lợi tha. Năm câu trước là tự lợi, từ “lễ kính chư Phật” đến “tùy hỷ công đức” đều là tự lợi, thành tựu chính mình. Bởi lẽ, thành tựu người khác mà chẳng thuận thảo với họ, làm sao có thể độ họ? Làm sao quý vị có thể giúp đỡ họ? Đó là thật sự tu hành, là công phu thật sự. Trong Tứ Nhiếp Pháp, điều này là điều cuối cùng trong Tứ Nhiếp, tức Đồng Sự Nhiếp, [khiến cho] người khác hoan hỷ. Đồng Sự: Quý vị thấy kẻ khác đang mê, quý vị chẳng mê, quý vị làm thế nào giúp họ phá mê khai ngộ, giúp họ quay đầu là bờ. Đúng là “Phật độ kẻ hữu duyên”. Trong xã hội hiện tại, trong các nghề đều có Bồ Tát, ngay cả trong sòng bạc cũng có Bồ Tát làm đổ vương (vua cờ bạc), vì sao? Đánh bạc đến cuối cùng, thua sạch, nhọc nhằn cả đời toàn bộ đều thua sạch, tự mình nêu gương cho mọi người, quyết định chớ nên cờ bạc, vạch trần chân tướng của sòng bạc. Chúng ta không chỉ gọi người ấy là Đổ Vương Bồ Tát, mà còn là bậc hiện thân thuyết pháp! Sau khi quý vị đã hoàn toàn hiểu rõ, cũng chẳng còn đến nơi đó nữa, nơi ấy là hố lửa, không phải là chỗ tốt lành. Quý vị thấy trong thế gian này, xưa, nay, trong ngoài nước, có ai dựa vào cờ bạc mà phát tài? Tìm chẳng thấy một gương như thế. Vì thế, có sự biểu thị pháp nơi nghề nghiệp, quý vị chỉ cần quan sát cẩn thận, sẽ đều có thể nhận biết.

Hằng thuận chúng sanh, phải tùy thuận trong cuộc sống hằng ngày, thế gian chẳng có gì quyết định là đúng hay sai, chẳng có gì tuyệt đối là tốt hay xấu. Nói thật ra, những thứ đối lập thảy đều chẳng tồn tại, hoàn toàn tùy thuộc ý niệm của quý vị. Ý niệm của quý vị là tốt lành, chẳng có gì là không tốt. Ý niệm bất thiện, chẳng có gì là thiện. Vì thế, đức Phật nói rất hay: “Cảnh chuyển theo tâm”, lời này nói rất tuyệt diệu! Chúng ta là Phật tâm thì quý vị thấy y báo và chánh báo trang nghiêm trong mười pháp giới tất cả đều là Phật, Bồ Tát đang biểu diễn trong ấy, đang khuyến dụ, giáo hóa chúng sanh nơi ấy. Nếu khi chúng ta dùng tâm tự tư tự lợi để nhìn, dùng phân biệt, chấp trước để nhìn, ngay trong Phật pháp giới, quý vị cũng chẳng vừa lòng. Quý vị vẫn còn thấy có thứ gì đó chẳng thuận mắt. Ngay cả đem thế giới Cực Lạc nói với quý vị, quý vị vẫn bới ra cả đống khuyết điểm to đùng, chẳng phù hợp ý nghĩ của quý vị! Đúng vậy, hết thảy các pháp sanh từ tâm tưởng, tâm hiện, thức biến, đức Phật giảng quá tuyệt! Người học Phật chẳng có gì khác, phải thật sự nhìn ra, phải thật sự hiểu tâm hiện như thế nào, thức biến như thế nào. Bất luận biến hóa như thế nào, tánh và tướng như một, pháp giới một Thể, vĩnh viễn ở trước mặt quý vị. Vì thế, vô lượng vô biên biến hóa, trong ấy có một thứ chẳng biến đổi, hễ quý vị tìm được nó, liền giác ngộ. Đã tìm được, quý vị liền viên mãn mười nguyện Phổ Hiền, liền thật sự giống những vị đại sĩ được nói trong kinh này, cùng trụ Phổ Hiền hạnh, xác thực là quý vị an trụ trong Phổ Hiền hạnh.

Cuối cùng, “phổ giai hồi hướng”, câu này càng tuyệt diệu, câu này là gì? Là như chúng ta thường nói: “Tâm bao thái hư, lượng châu sa giới”, chia sẻ trí huệ chân thật và vô lượng đức tướng (đức năng, tướng hảo) của chính mình với hết thảy chúng sanh trong khắp pháp giới hư không giới cùng hưởng, đó là “phổ giai hồi hướng”, hoàn toàn phơi bày chúng sanh và chính mình là một Thể, là một, không hai.

Chúng ta lại xem đoạn văn này, “trụ Phổ Hiền hạnh” biểu thị các đại sĩ đều an trụ trong đại hạnh của Phổ Hiền đại sĩ, ai nấy đều dùng mười đại nguyện vương dẫn về Cực Lạc, hãy chú trọng chữ “ai nấy”. Trong kinh Hoa Nghiêm chỉ có một Phổ Hiền, “cẩn nhất Phổ Hiền, như tư xướng đạo” (chỉ có mình ngài Phổ Hiền đề xướng, xướng suất như vậy), Ngài đề xướng, Ngài hướng dẫn. “Kim kinh tắc vô lượng vô biên” (nay kinh này có vô lượng vô biên), nay Thích Ca Mâu Ni Phật giảng kinh Vô Lượng Thọ, trong pháp hội này có bao nhiêu Phổ Hiền Bồ Tát? Vô lượng vô biên. “Đức như Phổ Hiền chi Pháp Thân đại sĩ, hàm lai tập hội, đồng hoằng Tịnh Tông” (Pháp Thân đại sĩ có đức hạnh giống như ngài Phổ Hiền, đều đến nhóm họp, cùng hoằng dương Tịnh Tông). Quý vị thấy tình hình nhộn nhịp khôn ngằn! Vô lượng vô biên Phổ Hiền Bồ Tát, các vị Bồ Tát ấy đều tu mười đại nguyện vương. Chư vị nhất định phải biết, cội rễ của mười đại nguyện vương là Đệ Tử Quy, Cảm Ứng Thiên, Thập Thiện Nghiệp, Sa Di Luật Nghi, chớ nên không biết, mười đại nguyện vương là khai hoa kết quả, đắc đại viên mãn. Hãy ghi nhớ căn bản của nó. Nếu chẳng có căn bản ấy, mười đại nguyện vương thuộc về chư Phật, Bồ Tát, thuộc về các vị Pháp Thân đại sĩ, chẳng dính dáng gì đến chúng ta! Nếu chúng ta vun bồi ba căn cội ấy, nhất định sẽ đạt được mười đại nguyện vương của Phổ Hiền, điều này quan trọng hơn bất cứ gì khác.

Câu cuối cùng “hàm lai tập hội, đồng hoằng Tịnh Tông” (cùng đến nhóm hội, cùng hoằng dương Tịnh Tông), quý vị có thể thấy trong hết thảy các pháp môn, pháp môn Tịnh Tông thù thắng khôn sánh, trang nghiêm khôn sánh. Chúng ta đời này được làm thân người, gặp gỡ Phật pháp, có thể cùng nhau tu học Tịnh Tông, học tập kinh Đại Thừa Vô Lượng Thọ, phước báo to lắm! Dẫu cho chư Phật Như Lai cùng nhau khen ngợi, đều khen chẳng trọn! Nhất định phải nhận biết, duyên phận này rất khó đạt được, nhất định phải nắm chắc. Trong một đời này, thứ gì đáng nên buông xuống, hãy nên buông xuống, quyết định cầu sanh Tịnh Độ, quyết định nương theo một bộ kinh Vô Lượng Thọ này, một câu A Di Đà Phật, quyết định được sanh về Tịnh Độ, chúng ta bèn thành công. [Như vậy thì] đức Phật giảng kinh chẳng phí công, Hạ lão cư sĩ chẳng uổng công hội tập, cụ Hoàng Niệm Tổ dẫu bệnh tật vẫn viết Chú Giải chẳng phí công viết. Chúng ta vừa phát tâm, Phật hoan hỷ, các vị đại đức ấy không vị nào chẳng hoan hỷ, chẳng có vị nào không gia trì chúng ta, lẽ nào chẳng thành công? Hôm nay thời gian đã hết rồi, chúng ta học tới chỗ này.

Tịnh Độ Đại Kinh Giải Diễn Nghĩa

Phần 65 hết

---

[1] Hiểu theo nghĩa thông thường, “chánh sự” là những việc liên quan đến việc cai trị, nhưng chánh sự ở đây được dùng theo nghĩa là những kỹ năng và kiến thức cần thiết mà Nho sĩ phải học để có thể làm quan hoặc ứng phó trong cuộc sống.

[2] Đây là một hiện tượng thường được gọi là Cosmic Inflation, hoặc Cosmological Inflation. Theo đó, các nhà khoa học nói vũ trụ tiếp tục phình to sau vụ nổ nguyên thủy (Big Bang) hình thành vũ trụ. Cho đến giai đoạn này, vũ trụ giãn nở gấp 10 lũy thừa 78 lần khối lượng ban đầu. Khái niệm này do nhà khoa học Alan Harvey Guth đề xướng vào năm 1980.

[3] Thước ở đây là dịch chữ Xích (尺). Một Xích nhỏ hơn một thước Tây (một mét) rất nhiều. Một Xích tính theo đơn vị ở Trung Hoa là 0,33 mét. Ở Hương Cảng, sử dụng một đơn vị khác cũng gọi là Xích, nhưng viết là “呎” (tức là một foot), chỉ có 0,03048 mét. Như vậy, nếu tính theo Xích của Trung Hoa Đại Lục, cái giường hai thước rưỡi rộng khoảng 0,825 mét, rất hẹp!

[4] Vị thiên vương này đứng đầu cõi Sắc Giới, và có nhiều danh hiệu như Mạc Ha Ca La, Ma Hê Thấp Phạt Niết, Y Tà Na Thiên, Thương Yết La Thiên, Y Xá Na Thiên, Ấn Độ giáo thường gọi ông ta là Thấp Bà (Śiva, Shiva), Vị đại hộ pháp Đại Hắc Thiên (Mahākāla) rất được Mật giáo Tây Tạng tôn trọng chính là một hóa thân của Ma Hê Thủ La Thiên. Đại Thừa Phật giáo nói Ma Hê Thủ La Thiên thường là Thập Địa Bồ Tát hóa thân, Mật Tông lại nói vị thiên vương này là hóa thân của Đại Nhật Như Lai.